راه های جلوگیری از آسیب آفتاب به فرش
آسیب نور خورشید به فرش
نکات مختلفی برای وجود دارد که یکی از آن ها جلوگیری از تابش نور مستقیم خورشید به فرش است. نور طبیعی مزیت فوق‌العاده‌ای برای هر خانه‌ای است و می‌تواند در بهبود سلامت و حفظ بهداشت خانه مؤثر باشد. اما این امر همیشه همراه با تاثیر مثبت نیست و گاهی تابش نور خورشید می‌تواند به بعضی از لوازم خانه آسیب بزند. یکی از این لوازم فرش است. در این مطلب قصد داریم اطلاعاتی در مورد چگونگی آسیب نور خورشید به فرش در اختیار شما قرار دهیم. پس اگر منزل شما نیز آفتاب‌گیر است و نور آفتاب مستقیما به داخل می‌تابد، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
شاید تا کنون به این جنبه توجهی نکردید و فقط از مزایای نور خورشید لذت بردید. اما متاسفانه این یک حقیقت است و نور خورشید می‌تواند به فرش آسیب بزند. همه فرش‌ها به مرور زمان شادابی و تازگی خود را از دست می‌دهند اما وقتی فرش در معرض تابش نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد، این اتفاق خیلی سریعتر رخ می‌دهد. آفتاب باعث رنگ‌پریدگی شدید فرش شده و پس از گذشت زمان حتی می‌تواند باعث پوشیدگی نیز شود.
سرعت تأثیر نور خورشید به رنگ فرش نیز بستگی دارد؛ برای مثل فرش‌هایی که رنگ تیره‌تری دارند، سریعتر دچار رنگ پریدگی می‌شوند. به همین دلیل اگر فرش شما در چنین شرایطی قرار دارد، حتما باید هرچه سریعتر برای آن کاری انجام دهید. در ادامه این مطلب قصد داریم راهکارهایی را برای جلوگیری از آسیب نور خورشید به فرش ارائه کنیم.
امروزه فرشهای ماشینی را می‌توان تقریبا در هر خانه ایرانی دید. دلیل محبوبیت فرشهای ماشینی تنوع و همینطور اقتصادی بودن آنها است. فرشهای ماشینی اغلب از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند، و تاثیر نور خورشید بر آنها به جنس مورد استفاده بستگی دارد. سه نوع از فرش‌هایی که مقامت بیشتری در برابر نور آفتاب دارند عبارتند از:
- پلی‌پروپیلن: فرشهای ماشینی از پلی‌پروپیلن نیز معمولاً در بازار یافت می‌شوند. این نوع جنس از نظر مقاومت در برابر نور خورشید خوب است اما ممکن است در مقابل حرارت بالا حساسیت داشته باشد.
- پلی‌آمید (نایلون تقویت‌شده): پلی‌آمید یا نایلون تقویت‌شده معمولاً مقاومت بالاتری به نور خورشید دارد و در برابر فشار و سایش بهتر عمل می‌کند. این نوع فرش ممکن است گزینه خوبی برای مناطق با نور خورشید باشد.
- اکریلیک: اکریلیک نیز یک جنس محبوب برای فرشهای ماشینی است. این جنس معمولاً مقاومت خوبی در برابر نور خورشید دارد و کمتر دچار رنگ‌پریدگی می‌شود.
تاثیر نور خورشید بر فرش دستباف
فرشهای دستباف نیز معمولاً از جنس‌ها و نخ‌های مختلف ساخته می‌شوند، و تاثیر نور خورشید بر آنها به جنس و رنگ‌های استفاده شده بستگی دارد. در زیر به برخی از جنس‌های رایج فرشهای دستباف و تاثیر نور خورشید بر آنها اشاره می‌شود:
- پنبه: فرشهای دستباف از پنبه معمولاً رنگ‌های طبیعی و گیاهی دارند. این نوع فرش به نسبت حساس به نور خورشید هستند و ممکن است در معرض نور مستقیم خورشید، با گذر زمان، رنگ آنها کمرنگ شود.
- پشم: پشم یکی از محبوب‌ترین جنس‌ها برای فرشهای دستباف است. این نوع فرش نیز در برابر آفتاب دچار رنگ‌پریدگی می‌شود اما نسبت به پنبه مقاومت بهتری دارد.
- ابریشم: نور آفتاب می‌تواند تاثیرات مهمی بر فرش ابریشم دستباف داشته باشد. نور آفتاب، به خصوص نور مستقیم، می‌تواند با گذر زمان باعث تغییر رنگ فرش ابریشم شود. این تغییرات ممکن است در صورت قرار گرفتن فرش دستباف در معرض نور خورشید مستقیم و به طور مداوم رخ دهد. برخی از رنگ‌ها ممکن است حساسیت بیشتری به نور داشته باشند.
چگونه از فرش‌ها در برابر نور خورشید محافظت کنیم؟
برای محافظت از فرش‌ها در برابر نور خورشید و جلوگیری از تأثیرات مخرب آن، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- استفاده از پرده ضخیم: برای جلوگیری از آسیب نور خورشید به فرش، از پرده ضخیم استفاده کنید. پرده‌های ضخیم می‌توانند نور خورشید را مهار کنند و از تابش شدید نور بر روی فرش جلوگیری کنند. از پرده‌هایی استفاده کنید که در برابر نور خورشید مقاومت بیشتری دارند.
- تغییر مکان فرش: اگر امکان دارد، مکان فرش را تغییر دهید تا در معرض نور خورشید مستقیم نباشد. این کار می‌تواند تاثیرات مخرب نور بر رنگ و بافت فرش را کاهش دهد.
استفاده از کاور یا روفرشی: برای محافظت از فرش‌ها، می‌توانید از کاور‌های مخصوص فرش استفاده کنید که ظاهر نسبتا خوبی هم دارند. همچنین استفاده از روفرشی نیز به حفاظت از فرش در برابر نور خورشید کمک می کند اما اغلب افراد به خاطر ظاهر، روفرشی را نمی‌پسندندنور خورشید یک گزینه عالی برای بهبود خلق و خوی انسان است. همه ما معمولا در محیط‌هایی زندگی می‌کنیم که نور طبیعی زیادی وارد آن می‌شود. در خانه‌ها، چنین محیطی می‌تواند به معنای داشتن تعداد زیادی پنجره و نورگیر برای ورود مستقیم و غیرمستقیم نور خورشید باشد. قابل انکار نیست که حال همه ما در جوار تابش آفتاب خوب‌تر است؛ و انرژی و شوق بیشتری برای انجام امور روزمره و به‌طور کلی زندگی داریم. اما حتما می‌دانید که نور خورشید حاوی اشعه‌ای با نام اشعه ماوراء بنفش است. متاسفانه این اشعه می‌تواند باعث رنگ‌پریدگی، ساییدگی و پوسیدگی تدریجی اثاثیه خانه شود. به عنوان مثال الیاف طبیعی که در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار می‌گیرند؛ در نهایت شکننده و مستعد پوسیدگی و رنگ‌پریدگی می‌شوند. البته در این میان رنگ‌پریدگی متداول‌ترین اتفاقی است که می‌توان انتظار آن را داشت. در این نوشته می‌خواهیم تاثیر نور خورشید بر فرش را بررسی کنیم. همچنین درباره روش‌های جلوگری از مشکلات احتمالی ناشی از این تاثیر صحبت خواهیم کرد. تا همان‌طور که برای جلوگیری از سوختگی پوست توسط اشعه ماوراء بنفش، کرم ضد آفتاب می‌زنید؛ برای فرشهای ارزشمند و گران‌بهای خود نیز در مقابل این مشکل چاره‌اندیشی کنید.
چگونه نور خورشید به فرش آسیب می‌زند؟
تا به اینجا متوجه شدیم که نور خورشید می‌تواند به فرش آسیب بزند. به‌زبان ساده رنگ‌دانه‌های رنگارنگ فرش در اثر نور خورشید در فرآیندی به نام تخریب نوری تجزیه می‌شوند. رنگ‌های فرش که برای ایجاد طرح‌های زیبا ساخته شده‌اند؛ حاوی ترکیباتی به نام کروموفور هستند. این ترکیبات قادرند که نور را در طول موج‌های خاصی جذب کنند. این توانایی می‌تواند مشکلاتی برای فرش شما ایجاد کند. به زبان ساده‌تر اشعه ماوراء بنفش این ترکیبات شیمیایی را به هم می‌زند؛ و باعث شکسته شدن پیوندهای شیمیایی الیاف رنگی فرش می‌شود؛ تا دیگر نور را مانند قبل جذب نکنند. اما وقتی این اتفاق می‌افتد؛ نتیجه ظاهری آن محو شدن رنگ‌ها و سفید یا روشن‌تر به‌نظر رسیدن فرش خواهد بود. به همین دلیل است که معمولا یک مکان ایده‌آل برای یک فرش دستباف، یک منطقه نسبتا کم‌تردد در بخش داخلی خانه است. البته توجه داشته باشید که این مشکل اغلب در فرشهای دستباف و به‌خصوص فرشهای پشمی رخ می‌دهد؛ و فرشهای ماشینی معمولا دارای ثبات بیشتری در این زمینه هستند.
اما فرآیند محو شدن رنگ فرش چگونه رخ می‌دهد؟ در این زمینه باید گفت معمولا پژمردگی فرش یک فرآیند طبیعی است؛ که در اثر ترکیبی از عوامل متعدد شامل موارد زیر ایجاد می‌شود:
- رنگ فرش
- نوع فرش
- روش رنگرزی
- نوع رنگ
طبق گفته موسسات قالیشویی حرفه‌ای، وقتی از فرش برای مدت طولانی استفاده می‌کنید؛ می‌توانید انتظار داشته باشید که رنگ اصلی خود را از دست داده و از نظر ظاهری کدر یا کمرنگ شوند. البته شستشوی مکرر و استفاده از مواد شیمیایی نادرست برای نیز می‌تواند منجر به از دست دادن رنگ فرش شما شود. به عنوان مثال در صورتی که تجربه کافی برای انجام این کار نداشته باشید؛ می‌تواند موجب آسیب دیدن فرش شما شود. البته باید توجه داشت که فرش‌هایی که از الیاف باکیفیت‌تر و با رنگ بهتر ساخته می‌شوند؛ همیشه با سرعت کمتری نسبت به فرشهای ارزان تحت تاثیر این موارد قرار می‌گیرند.
استثنا از قانون آفتاب
با وجود همه موارد گفته شده، گاهی اوقات قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض نور خورشید در واقع اتفاق خوبی برای فرشهای دستباف با الیاف طبیعی است. به عنوان مثال، فرش پشمی که در معرض رطوبت قرار گرفته است ممکن است به پناهگاهی برای کپک تبدیل شود. در این شرایط پهن کردن یا آویزان کردن فرش در فضای باز بیرون، به آن فرصتی می‌دهد تا در جریان هوا قرار گرفته و به‌سرعت خشک شود.
همچنین اشعه ماوراء بنفش نیز یک قاتل طبیعی و موثر برای انواع میکروب‌ها است. بنابراین میزان کافی از تابش نور خورشید می‌تواند احتمال ایجاد بوی نامطبوع در فرش و همچنین وجود کپک یا باکتری در بافت آن را کاهش دهد.
فراموش نکنید که برای انجام این کار فرش خود را با احتیاط در فضای باز و زیر نور خورشید آویزان کنید. طوری که از کشیدگی یا آسیب دیدن الیاف آن جلوگیری نمایید. همچنین در مناطق مرطوب و سرد، باید قبل از غروب خورشید، فرش را به داخل خانه ببرید؛ تا رطوبت هوای شب را جذب نکند.
چگونه از آسیب آفتاب به فرش جلوگیری کنیم؟
بسیاری از مردم نگران محافظت از فرشهای خود در برابر اشعه خورشید هستند. چراکه الیاف روی فرش می‌تواند با از بین بردن درخشش طبیعی فرش، آن را کهنه و فرسوده نشان دهد. بنابراین اگر می‌بینید که فرش شما به تدریج کمرنگ می‌شود؛ احتمالا یکی از دلایل اصلی آن، اشعه ماوراء بنفش آن است. در این شرایط بهتر است به عنوان اولین قدم برای محافظت از فرش، آن را مستقیما در معرض نور خورشید قرار ندهید. البته همه ما در داخل خانه به نور خورشید نیاز داریم؛ اما ترجیح می‌دهیم پرده‌ها را از سمتی باز کنیم که فرش‌های‌مان در معرض مستقیم اشعه خورشید نباشند.
دقت داشته باشید که فرایند رنگ‌آمیزی یا روتوش فرش ایرانی برای بازگرداندن رنگ آن، کاری بسیار پیچیده و پرهزینه است. به همین دلیل مهم است که فرش را از قرار گرفتن منظم در معرض نور مستقیم خورشید دور نگه دارید. با این وجود اگر به هر دلیلی می‌خواهید فرش خود را در مکانی قرار دهید که نور آفتاب دارد؛ به یاد داشته باشید که آن را به‌طور منظم بچرخانید. این کار سرعت رنگ‌پریدگی فرش را کندتر می‌کند. همچنین کمک می‌کند تا فرش شما حتی در صورت رنگ‌پریدگی، ظاهری یک‌دست داشته باشد. از سویی چرخش منظم فرش یک مزیت دیگر نیز دارد. این کار اثرات منفی تردد دائم روی بخشی از فرش را کاهش می‌دهد.
راه دیگر محافظت از فرش از طریق شیشه رفلکس یا فیلتر اشعه ماوراء بنفش است. این شیشه‌ها را می‌توانید در پنجره‌ها نصب کنید تا از ورود مستقیم اشعه ماوراء بنفش به داخل خانه جلوگیری کنید. شما می‌توانید نور را در بیرون ببینید. همچنین نور به داخل خانه حرکت می‌کند؛ اما با قدرت انتشار کمتری این اتفاق می‌افتد. این روش یک گزینه عالی و بسیار موثر است. اما به همان میزان نیز ممکن است برای شما پرهزینه باشد. هرچند این شیشه‌ها مزایای دیگری نیز برای خانه شما خواهند داشت. مثلا در طول روز کمک می‌کند تا با بازتاباندن نور خورشید به سمت بیرون، حریم خصوصی فضای داخل را حفظ کنید.
در نهایت انداختن روفرشی یک گزینه عالی برای مراقبت از فرش در مقابل نور خورشید و انواع آلودگی‌های محیطی است. با این وجود نقطه ضعف این روش آن است که از زیبایی فضای زندگی شما می‌کاهد؛ و کار پهن کردن و جمع کردن آن هر روزه است.