قبل از طلاق چه کنیم؟

در قانون حمايت خانواده طبق ماده ۲۸ و ۲۳ طلاقی وجود دارد به نام طلاق توافقی که اين نوع طلاق محصول ابتكار زنانی است که در برخورد با نواقص قانون مرد سالار آن را به وجود آورده اند و با توجه به اين که در قانون، طلاقی به نام خُلع وجود دارد، در اين نوع طلاق به واسطه کراهتی که زن از مرد دارد، بايد مالی کم تر، معادل يا بيشتر از مهريه خود را به مرد بدهد تا او را راضی به طلاق کند. قضات دادگاه ها نيز طلاق توافقی را به لحاظ قانونی با مواد مربوط به طلاق خُلع توجيه می کنند.

چنانچه زوجين هر دو تصمیم به سریع ‌ترین راه طلاق را داشته باشند. اين طلاق برای سرعت بخشيدن به کار کسانی است که با توافق مصّر به طلاق هستند. در طلاق توافقی زوجين هر دو متقاضی طلاق بوده و در کليه امور با يكديگر توافق نموده اند که بايد با مراجعه به دادگاه خانواده، اعلام توافق خود در اموری از قبيل حضانت فرزند بعد از طلاق، ملاقات فرزند، نفقه ايام عدّه، شيوه استرداد جهيزيه، وصول مهريه و… را کتباً به عنوان مبنا و مقدمه طلاق » توافق طرفين « نوشته و به دادگاه جهت ضبط در پرونده تقديم دارند

به هر تقدير بوده و در اجرای آن مورد استفاده قرار می گيرد. بنابراين شايد بتوان اظهار داشت طلاق توافقی در زمره ی عقود باشد. نکات مهمی در قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۲ بیان شده است که در اینجا به ۵ نکته مهم اشاره می کنیم:
۱-توافق مقدماتی : توافق مقدماتی که زوجین باهم توافق می نمایند به دو دسته تقسیم می کنند:
الف) توافق مالی(مهریه ، اجرت المثل، نحله، نفقه و حق تصنیف دارایی)
ب) توافق غیر مالی ( حضانت فرزندان ، نحوه ملاقات فرزندان ، وضعیت برداری و باکره بودن زوجه )
۲-مشاوره : مراکز مشاوره خانواده مدتی است براساس قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱ که انجام مشاوره اجباری شده است به همراهی دادگاه ها برخاسته و تلاش می کنند پیش از جاری شدن حکم طلاق توافقی با ارائه راهکار مشاوره ای زوجین را به حل مشکلات و ادامه زندگی ترغیب و از جدایی منصرف کنند .

رهبر انقلاب تیرماه ۱۳۹۴ در دیداری با مسئولان قوه قضائیه به برخی از مشکلات دادگاه های خانواده از جمله طلاق توافقی اشاره کرده و گفتند قضات محترم با کمک بزرگان خانواده این گونه مسایل را تقلیل دهند. همین مسأله باعث شده قوه قضائیه مشاوره قبل از طلاق های توافقی را اجباری اعلام کند تا بر این اساس بدون انجام مشاوره امکان ثبت طلاق توافقی وجود نداشته باشد.

بنابراین در طلاق توافقی طبق قانون، مراجعه به مشاوره الزامی است. قاضی هم نمی تواند بدون رأی مشاوره حکم طلاق توافقی را صادر کند، زیرا باید مدارک لازم درخصوص مشاوره به قاضی ارائه شده تا قاضی رأی خود را ارائه دهد، بدون مراجعه به مشاور و رأی آن، حکم طلاق توافقی صادر نخواهد شد.
۳-گواهی عدم امکان سازش : به موجب ماده ۱۰قانون حمایت از خانواده سال ۱۳۵۳ صدور گواهی عدم امکان سازش برای هرگونه طلاق الزامی شد . زوج و زوجه می بایست برای طلاق به دادگاه مراجعه و گواهی عدم امکان سازش تحصیل و سپس با تسلیم آن به دفتر رسمی طلاق مبادرت به اجرای صیغه طلاق و ثبت آن می نمودند.

در مواردی که بین زوجین راجع به طلاق توافق شده باشد مراجعه به دادگاه لازم نبود زوجین مستقیما به دفتر رسمی طلاق مراجعه و اقدام به طلاق و ثبت آن می نمودند.اما به دلیل احجاف فراوان به زنان و اجبار آنان به توافق و بی نظمی های بسیار ناشی از آن مقررات مربوط به طلاق تصویب گردید و صدور « گواهی عدم امکان سازش» در تمامی موارد حتی در طلاق توافقی لازم شناخته شد.
۴-مدت اعتبار رای : ماده ۳۴ قانون حمایت خانواده مصوب۴/۱۲/۹۱ در این خصوص بیان می دارد: « مدت اعتبار گواهی عدم امكان سازش برای تسليم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق سه ماه پس از تاريخ ابلاغ رأی قطعی يا قطعی شدن رأی است.

چنانچه گواهی مذکور ظرف اين مهلت تسليم نشود يا طرفی که آن را به دفترخانه ی رسمی طلاق تسليم کرده است ظرف سه ماه از تاريخ تسليم در دفترخانه حاضر نشود يا مدارک لازم را ارائه نكند، گواهی صادرشده از درجه ی اعتبار ساقط است» در تبصره ی اين ماده آمده است : «هرگاه گواهی عدم امكان سازش صادر شده بر اساس توافق زوجين به حكم قانون از درجه ی اعتبار ساقط شود کليه ی توافقاتی که گواهی مذکور بر مبنای آن صادر شده است ملغی می گردد.
۵- اجرای صیغه طلاق : اجرای صيغه طلاق از سوی مرد به عنوان آخرين رکن تشريفات اين توافق می باشد و اين که مطابق قواعد عمومی هرگاه طرفين بر اساس قراردادی خودشان را ملتزم به انجام عملی کرده باشند و از اجرای آن امتناع نمايند می توان الزام وی را از دادگاه هم مطابق قاعده« الحاکم ولی الممتنع « وی را الزام خواهد کرد در مورد طلاق توافقی هم اگر مرد حاضر به اجرای صيغه طلاق نشود چون توافق بعمل آمده برای طرفين لازم الاجرا و لازم الاتباع می باشد دادگاه می تواند به الزام وی به اجرای صيغه طلاق حكم دهد و در صورت امتناع، نماينده دادگاه آن را اجرا خواهد کرد.

12 راه قبل از طلاق

روی یک کاغذ خوبی‌ها و بدی‌های همسرتان را بنویسید. تجربه‌های مثبت و منفی‌ای که در این زندگی به دست آوردید را نیز فهرست کنید.

اگر در گرفتن یک تصمیم قطعی برای ترک زندگی یا ادامه آن مانده‌اید می‌توانید از این راهنمایی‌های کلی و پیشنهادی استفاده کنید. به این 12 مسئله و نکته در زندگی زناشویی‌تان توجه کنید. اگر آنها را در زندگی‌تان لحاظ کردید و به نتیجه رسیدید می‌توانید راحت‌تر برای ماندن یا ترک رابطه تصمیم بگیرید:

1 – زود جدا نشوید :

شما برای ازدواج وقت، انرژی، پول، امیدها و رویاهایتان را هزینه کردید. فقط کسانی از جدایی‌شان رضایت دارند و احساس گناه و خطا نمی‌کنند که مطمئن باشند تمام تلاششان را برای بهتر کردن این رابطه کرده‌اند اما چیزی تغییر نکرد. پیش از تصمیم‌گیری سعی کنید همه انرژی تان را برای بهبود رابطه‌ای که درآن هستید بگذارید.

2 – فرزندانتان را درنظر بگیرید و تأثیر را بر زندگی آنها جدی بگیرید:

کودک نوپا، بچه دبستانی و فرزندتان که از لحاظ عاطفی به پدر و مادرش وابسته است را نمی‌توانید قربانی تصمیم‌های خودخواهانه خودتان بکنید و آنها نیز باید داشته باشند. تصمیم برای طلاق یا زندگی در شرایطی که به کودک آسیب‌های روانی وارد می‌شود بسیار حساس است. تغییر شرایط مالی، مکان زندگی و سبک زندگی برای کودک بسیار سخت است و او را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

3 – اگر همسرتان اعتیاد دارد و یا خشونت‌طلب است از همه فرصت‌های درمانی و حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی‌تان استفاده کنید.

مثلاً اگر همسرتان اعتیاد دارد پیش از تصمیم به جدایی به مشاوره بروید. او را به مراکز ترک اعتیاد بفرستید. از روانپزشکان کمک بگیرید و از خانواده بخواهید تا او را برای حفظ زندگی ترغیب و تشویق کنند. اما اگر بعد از همه تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌هایتان او رویه‌اش را تغییر نداد گزینه جدایی انتخاب خوبی است زیرا اگر فرزندانی هم داشته باشید آنها را از این بلای خانمان‌سوز دور نگه می‌دارید.

4 – تغییر کنید :

چطور می‌توانید همسر بهتری باشید؟ در بیشتر مواقع لازم است کمی انعطاف‌پذیر باشید زمانی که خودتان را تغییر می‌دهید و عادت‌ها و تفکرات اشتباهتان را کنار می‌گذارید نتیجه‌اش را در تغییر رفتار همسرتان خواهید دید. گاهی شما تلاش می‌کنید با اجبار همسرتان را تغییر بدهید غافل از اینکه خودتان باید عوض شوید. این به این معنی نیست که همسرتان هیچ ایرادی ندارد. شاید ریشه مشکلات از او باشد اما زمانی که انعطاف‌پذیر باشید، او را نیز تغییر می‌دهید بدون اینکه مجبور به بحث و دعوا بر سر این موضوع شوید.

5 ـ مشاوره بگیرید :

اگر از آن دسته آدم‌هایی هستید که رفتن پیش یک را وقت تلف کردن یا پول دور ریختن می‌دانید، بسیار اشتباه می‌ کنید. این طرز تفکر غلط را کنار بگذارید و مطمئن باشید کمی هزینه برای حفظ زندگی به شما ضرری نمی‌زند.

6 – همسرتان را پیش مشاور ببرید :

او را تشویق کنید تا برای حل مشکلاتی که در رابطه به وجود آمده است با مشاور گفت‌ و گو کند. شاید او مخالفت کند اما اگر ببیند شما برای جدایی جدی هستید و زندگیش را دوست داشته باشد، حتماً به پیشنهاد شما گوش خواهد داد. اگر او این پیشنهاد را نپذیرد و همچنان برسر مواضعش باشد، تصمیم‌گیری را برای هردوی شما سخت خواهد کرد.

7 – خودتان را امتحان کنید :

پیش از جدایی با توافق همسرتان، مستقل زندگی کنید. آیا به او وابسته هستید؟ آیا در این مدت به آرامش رسیدید؟ آیا دلتان برایش تنگ می‌شود یا خوشحال هستید؟ آیا به تنهایی از پس زندگی برمی‌آیید؟ این روش به شما کمک می‌کند بیشتر و عمیق‌تر فکر کنید. مطمئن باشید به نتایج جالبی می‌رسید.

8 ـ همسرتان را ارزیابی کنید :

روی یک کاغذ خوبی‌ها و بدی‌های همسرتان را بنویسید. تجربه‌های مثبت و منفی‌ای که در این زندگی به دست آوردید را نیز فهرست کنید. هر روز به این ویژگی‌ها چیزی اضافه کنید. از همسرتان نیز بخواهید همین کار را بکند. فهرست‌هایتان را باهم مقایسه کنید. چه می‌بینید؟ امید برای بهبود زندگی یا نتایجی تأسف‌بار؟

9 ـ نا امیدانه رفتار نکنید :

ممکن است به‌خاطر افسردگی و فشاری که در زندگی تحمل کرده‌اید نتوانید برای ادامه زندگی قدمی بردارید و تلاشی بکنید. وضعیت روحی‌تان را بررسی کنید آیا روزها خوشحال هستید. آیا فرزندانتان را دوست دارید؟ آیا به خودتان اهمیت می‌دهید. پاسخ هر کدام از اینها اگر نه باشد به این معنی است که از لحاظ روحی ضعیف شده‌اید. ممکن است این حالت مانع تحرک و تلاش شما برای بهبود وضعیت رابطه‌تان باشد. اگر این چنین است به فکر درمان باشید.

10 ـ عشق را رها نکنید :

علاقه می‌تواند مشکل‌گشای شما باشد. اگر می‌بینید هنوز هم همسرتان را دوست دارید و نگاه دلسوزانه‌ای به زندگی دارید می‌توانید برای بهبود رابطه امیدوار باشد. اما نفرت دریچه‌های قلب و فکر شما را برای مسالمت و همزیستی همدلانه با همسرتان مسدود خواهد کرد. اگر همسرتان رفتاری دارد که شما را آزار می‌دهد اما باز هم در درون وجودتان بارقه‌های محبت را می‌بینید برای زندگی تلاش کنید و تصمیم برای طلاق را عقب بیندازید.

11 ـ برای همسرتان نامه بنویسید :

اگر نمی‌توانید احساساتتان را بیان کنید آنها را در نامه‌ای برای همسرتان شرح بدهید. زن و شوهرهای زیادی هستند که مشکلات، افکار و احساساتشان را برای یکدیگر می‌نویسند و از آن نتیجه می‌گیرند. این روش نه قدیمی و نه بی‌فایده است. گزینه‌ای است که شاید همسرتان از آن خوشش بیاید.

12 ـ آخرین راه :

اگر همه تلاشتان را در مدت زمانی حداقل یک ساله کردید و همسرتان هیچ تغییری نکرد و زندگی‌تان سخت‌تر شد تصمیم برای جدایی چندان غیرمعقول نخواهد بود. در هر صورت این زندگی شماست که از این رابطه آسیب می‌بیند و خودخواهانه نیست اگر نمی‌خواهید اجازه بدهید کسی آن را با فشارهای روانی، آسیب‌های روحی و عاطفی و جسمی خراب کند.