شاید شما هم بارها نام تجهیزات پزشکی را شنیده باشید یا حداقل یک بار برای تهیه وسایل پزشکی به یکی از فروشگاه کی مد مراجعه کرده باشید، اما با معنی و مفهوم این کلمه آشنایی نداشته باشید. با این مقاله همراه شوید تا شما را با مفهوم تجهیزات پزشکی و هر آنچه که مربوط به این رشته می باشد، آشنا کنیم. همچنین برای آشنایی بیشتر میتوانید به مراجعه کنید.
تجهیزات پزشکی چیست؟
کلمه تجهیزات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا معانی متعددی دارد. اما در حالت کلی این تجهیزات به هر گونه ابزار، وسایل و تجهیزاتی گفته می شود که در علم پزشکی برای تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. در واقع هر کدام از این وسایل و تجهیزات و ابزار با هدف خاصی توسط تولید کنندگان این عرصه ساخته شده اند و به بازار عرضه می شوند. کلیه این وسایل با هدف سلامتی انسان ها ساخته می شوند. وسایل و ابزارهایی که در زمره گروه تجهیزات پزشکی قرار می گیرند بسیار زیاد و متنوع هستند. هدف از ساخت انواع وسایل و تجهیزات پزشکی حداقل در یکی از گروه های زیر دسته بندی می شوند.
- تجهیزاتی که برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری خاصی ساخته می شوند.
- تجهیزاتی که برای تشخیص، پیشگیری و درمان یک معلولیت یا صدمه ساخته می شوند.
- تجهیزاتی که برای اصلاح و جایگزینی یک آناتومی ساخته می شوند.
- تجهیزاتی که برای ادامه حیات به عنوان یک حمایت کننده ساخته می شوند.
- تجهیزاتی که برای کنترل بارداری ساخته می شوند.
- تجهیزاتی که برای استریل و ضدعفونی کردن وسایل و همچنین محیط های پزشکی ساخته می شوند
مقالات مرتبط:
انواع کلاس بندی تجهیزات پزشکی
سازمان غذا و داروی آمریکا هر یک از وسایل مربوط در تجهیزات پزشکی را با توجه به تاثیری که بر روی بدن و سلامتی انسان دارند، در سه کلاس تقسیم نموده است.
- کلاس B یا 2: اقلامی که در این گروه قرار می گیرند، علاوه بر کنترل های عمومی که بر روی آنها انجام می شود، باید یک سری کنترل های ویژه نیز بر روی آنها انجام شود. کیسه آب گرم و برخی از تشک های مواج در این گروه قرار می گیرند.
- کلاس C یا 3: اقلامی که حساسیت بسیاری دارند و جان بیمار به آن وابسته است در این گروه قرار می گیرند. این گروه در تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری ها بسیار تاثیرگذار هستند. علاوه بر کنترل های عمومی، از انواع تست ها برای این نوع از تجهیزات استفاده می شود. وسایلی همچون فشارسنج، نمایشگر ضربان قلب و تجهیزات خیلی پیشرفته پزشکی در این گروه قرار می گیرند.
انواع تجهیزات پزشکی
- وسایل معاینه: هر نوع وسیله ای که در تشخیص بیماری توسط پزشک استفاده می شود، وسایل معاینه شناخته می شود.
- وسایل عمومی: هر نوع وسیله که عموما در درمانگاه ها و بیمارستان ها وجود دارد به عنوان وسایل عمومی شناخته می شوند.
- وسایل زنان و زایمان: هر نوع وسیله ای که در تشخیص و درمان انواع بیماری ها در بخش زنان و زایمان بیمارستان ها و مطب پزشکان استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
- تجهیزات درمانی: هر نوع تجهیزاتی که در درمان سریع بیماران در بیمارستان ها و سایر مدارک درمانی استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
- تجهیزات آزمایشگاهی: هر نوع وسیله که در آزمایشگاه ها برای تشخیص انواع بیماری ها استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
- تجهیزات اتاق عمل: هر نوع تحهیزاتی که در اتاق عمل استفاده می شوند به عنوان تجهیزات اتاق عمل شناخته می شوند.
- تجهیزات بخش ها: انواع تجهیزاتی که در بخش های مختلف بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده می شوند در این گروه قرار دارند.
- تجهیزات دندانپزشکی: تجهیزات دندانپزشکی که بسیار حساس نیز می باشند، در این گروه قرار می گیرند.
- طبقه بندی نشده: هر نوع وسیله ای که در دسته بندی های ذکر شده قرار نمی گیرند در این گروه دسته بندی می شوند.
نگهداری از وسایل و تجهیزات پزشکی
به دلیل اینکه برخی از تجهیزات که در بیمارستان ها استفاده می شوند، بسیار گرانقیمت و حساس هستند باید نسبت به نگهداری و چکاپ دوره ای این دستگاه ها اقدام نمود. اموال بیمارستان ها حدود 30 تا 40 درصد از هزینه های مربوط به بیمارستان ها را در برمی گیرند و به همین دلیل نگهداری مناسب از این دستگاه ها می تواند صرفه جویی بسیار چشمگیری در مخارج بیمارستان ها داشته باشد. به همین منظور باید برنامه مشخصی برای نگهداری از این دستگاه ها را داشت و همه همکاران در بیمارستان ها باید در این کار همکاری کنند. در صورت خرابی هر یک از دستگاه ها، مهندس تجهیزات پزشکی می تواند در تعمیر و رفع خرابی دستگاه هاآیا می دانید که انواع تجهیزات پزشکی چیست و هر یک از آنها چه کاربردی دارند؟ آیا در مورد قیمت هر یک از این تجهیزات اطلاع دارید و میزان پیچیدگی فناوری های به کار رفته در آنها را می دانید؟
تجهیزات پزشکی از جمله تجهیزاتی هستند که بدون وجود آنها جان بسیاری از بیماران به خطر خواهد افتاد و برای همین است که اهمیت زیادی در علم پزشکی دارند. این ممکن است برای معاینه، تشخیص و یا درمان بیماری ها مورد استفاده قرار گیرند و شاید خود شما هم تا به حال شاهد استفاده از بسیاری از آنها بوده اید.
ما در این متن قصد داریم تا به معرفی این تجهیزات بپردازیم و شما را با دسته بندی های مختلف آنها و کاربردی که هر یک دارند بیشتر آشنا کنیم. برای آشنایی بیشتر به سایت مراجعه نمایید.
منظور از تجهیزات پزشکی چیست؟
تجهیزات پزشکی به همه وسایل، ابزار و لوازمی گفته می شود که در علم پزشکی کاربرد دارند. این لوازم می توانند سخت افزاری و یا حتی نرم افزاری باشند و در قالب سامانه هایی در دسترس پزشک و یا بیمار قرار گیرند. برای همین است که می توان بسیاری از ابزار و ماشین آلات مورد استفاده در پزشکی (که در گروه داروها قرار نمی گیرند) را جزو تجهیزات پزشکی دانست.
با توجه به تنوع فناوری ها و تکنولوژی ساخت هر یک از این می توان شاهد تفاوت های زیادی در ویژگی ها و مشخصه های هر یک از آنها بود.
با این وجود به طور خلاصه می توان گفت که این تجهیزات در برای کاربردهای زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- پیشگیری از ابتلای افراد به انواع بیماری و تشخیص آنها
- درمان یا کنترل بیماری های مختلف (مزمن، غیر مزمن،و …)
- کاهش و یا درمان درد و یا صدمات ناشی از بیماری یا مشکلات خاص جسمی
- تجهیزات لازم برای مطالعه در مورد بیماری ها
- انجام پژوهش های کلینیکی با بررسی علائم بیماری
- بررسی رشد سویه های باکتری ها و …
- تجهیزات تمیز و ضد عفونی کردن بدن بیمار و یا محیط
- تجهیزات پرتونگاری …
حال که به طور خلاصه با تجهیزات مورد استفاده در علم پزشکی آشنا شدید، در ادامه نگاهی به تاریخچه آنها خواهیم کرد و در دسته بندی های مختلف به معرفی لیست وار تعدادی از آنها خواهیم پرداخت.
تاریخچه تجهیزات پزشکی:
اگر چه در حال حاضر تولید کننده های تجهیزات پزشکی در بسیاری از کشورها و از جمله ایران فعال هستند و بیش از هزاران نوع محصول را تولید و در اختیار جامعه پزشکی و بیماران قرار می دهند، اما در گذشته بسیاری از تجهیزاتی که امروزه در اختیار جامعه قرار دارد وجود نداشتند.
در آن زمان تشخیص و یا درمان بیماران با تجهیزات ساده ای انجام می شد که ممکن بود در بسیاری از موارد پاسخگوی نیازهای بیماران نباشد.
اما به خصوص در چند دهه گذشته به تدریج با پیشرفت علم ما شاهد هستیم که تجهیزات پیشرفته ای برای تشخیص و درمان بیماری ها ساخته و مورد استفاده قرار می گیرند (که دارای پیچیده ترین فناوری ها و مبتنی به علم روز دنیا می باشند).
به عنوان مثال می توان به اشاره کرد که امروزه در بسیاری از کاربردها توانسته اند نیاز به عمل های جراحی را رفع کنند.
تولید تجهیزات پزشکی در ایران:
در حال حاضر در کشور ما و تولید می شود که اغلب آنها دارای استانداردهای بین المللی بوده و توانسته اند مجوزهای لازم را از وزارت بهداشت دریافت کنند. البته هنوز هم نیاز به تلاش بیشتر برای دست یافتن به تجهیزات درمانی می باشد که همه نیازهای بیماران را بر طرف کنند.
دسته بندی تجهیزات پزشکی:
تنوع بالایی که تجهیزات مورد استفاده برای پیشگیری، تشخیص، کنترل و درمان بیماران دارند به گونه ای است که نیاز به ساعت ها زمان برای بررسی آنها خواهد بود. برای همین ما ضمن دسته بندی آنها در ادامه سعی می کنیم به معرفی خلاصه این تجهیزات بپردازیم.
وسایل معاینه:
وسایل معاینه از ساده ترین تجهیزاتی هستند که شاید در بسیاری از مطب ها شاهد استفاده از آنها توسط پزشکان بوده اید. حتی در داخل خانه ها نیز این تجهیزات دیده می شوند و برای همین استفاده از آنها مختص مراکز درمانی و کلینیکی نیست.
دستگاه های ساده ای مانند از ساده ترین وسایل معاینه هستند که امروزه در بسیاری از خانه ها یافت شده و در دسترس بسیاری از مردم به خصوص کسانی که مبتلا به فشار خون بالا هستند قرار دارد.
دماسنج نیز از جمله تجهیزات ساده ای است که برای اندازه گیری دمای بدن استفاده می شود و با کمترین هزینه امکان خرید آن برای هر کسی وجود دارد.
از جمله تجهیزات مورد استفاده برای معاینه عبارت هستند از:
- چراغ قوه که برای معاینه گلوی بیمار و … به کار می رود.
- ترازو که برای اندازه گیری وزن بیماران و افراد عادی به منظور بررسی شاخص توده بدنی و … استفاده می شود.
- آیسلانگ
- اتوسکوپ
- رتینوسکوپ
هر یک از وسایل معاینه ذکر شده در بالا در شرایط خاصی برای اندازه گیری و یا مشاهده علائم بیماری مفید واقع می شوند.
وسایل عمومی در تجهیزات پزشکی چیست؟
انواع میز و صندلی که برای استفاده بیماران خاص استفاده می شود و یا صندکی چرخ دار و … هر یک جزو محصولاتی هستند که به طور عمومی ممکن است برای هر بیمار به طور موقت برای حمل و یا … استفاده شوند.
تجهیزاتی مانند برانکارد یا پنبه و الکل از جمله مواردی هستند که جزو وسایل عمومی هستند که در بیمارستان ها در دسترس می باشند.
به طور معمول بسیاری از وسایل عمومی مورد استفاده برای بیماران مانند وسایلی که برای معاینه آنها استفاده می شوند هزینه چندانی برای خرید نیاز ندارند. برای مثال می توان هزینه مورد نیاز برای خرید پنبه و یا دماسنج و .. را نام برد که تقبل هزینه خرید آنها از عهده اغلب افراد بر خواهد آمد.
با این وجود برای پیچیده تر مانند صندلی چرخدار هوشمند و یا … باید هزینه های بیشتری را پرداخت کنید.
ابزار تشخیصی در تجهیزات پزشکی چیست؟
در علم پزشکی تشخیص بیماری اولین قدم برای درمان است و در قدم بعد استفاده از است که باعث بهبود وضع بیمار می شود.
ابزار تشخیصی می توانند ساده و یا بسیار پیچیده باشند. برای همین است که برای خرید هر یک از آنها ممکن است که مبلغ متفاوتی نیاز باشد. تعدادی از ابزار ساده ای که برای معاینه توسط پزشک استفاده می شوند در واقع ابزار تشخیصی هستند که هزینه چندانی ندارند. اما تجهیزات پیشرفته ای که در و یا پزشکی هسته ای استفاده می شوند از فناوری هایی استفاده می کنند که ساخت آنها را پیچیده و بسیار گران خواهد کرد.
دستگاه ام ار آی نیز یکی از ابزار تشخیصی بسیار مهم است که مراکز درمانی تخصصی آن را در اختیار دارند. هزینه مورد نیاز برای خرید این تجهیزات بالا بوده و به طور معمول در مراکز درمانی کوچک دسترسی به آنها وجود ندارد.
سایر تجهیزات تشخیصی به طور خلاصه عبارت هستند از:
- اسپیرومتر
- تجهیزات اولتراسونیک
- تجهیزات پرتونگاری
- الکتروانسفالوگرام
- الکتروکاردیوگرام
- ام ار آی
- تجهیزات سی تی اسکن
- تجهیزات درون بین
- تجهیزات اندازه گیری ضربان و نوارقلب
- تجهیزات ثبت نوار عصب و ..
- تجهیزات درون بین
- تجهیزات پرتوپزشکی
تجهیزات درمانی در پزشکی چیست؟
در بخش قبل به تعدادی از تجهیزات تشخیصی اشاره شد و به طور خلاصه آنها را برای شما لیست کردیم. در این بخش نگاهی گذرا به خواهیم کرد. برای مثال شما برای درمان بیمار با استفاده از دارو و آمپول نیاز به استفاده از سرنگ و سر سوزن دارید. سرنگ و سر سوزن جزو محصولات دارویی محسوب نمی شوند. بلکه آنها را در رده تجهیزات ساده پزشکی می دانند که برای درمان استفاده می شوند.
لازم به ذکر است که مانند بسیاری از محصولاتی که در بخش های قبل به آنها اشاره شد این تجهیزات نیز در رده قیمتی بسیار متنوعی در دسترس هستند.
تعدادی از تجهیزات ساده و ارزان مورد استفاده برای درمان بیماران در زیر برای شما لیست شده اند:
- پنست
- سرنگ
- سرسوزن
- سوزن گیر
- باند
- ست سرم
هر یک از موارد بالا را در بسیاری از مراکز درمانی و حتی در مطب های پزشکان دیده اید که برای تزریقات و یا وصل کردن سرم به بیماران استفاده می شوند. سایر تجهیزات درمانی که ممکن است کمتر مورد استفاده قرار گیرند در زیر برای شما ذکر شده اند:
- آنژیوکت
- سوند
- دستگاه اکسیژن ساز
- آتل
- گالی باد
- ساکشن
- انواع تجهیزات لیزری
امکان لیست همه موارد در این بخش وجود ندارد اما به عنوان مثال توجه داشته باشید که تجهیزات لیزری که برای درمان بیماران مورد استفاده قرار می گیرند هر یک با توجه به طول موج و توانی که دارند با دیگری بسیار متفاوت بوده و برای همین نیاز به متن جداگانه ای برای بررسی آنها خواهد بود.
ابزار آزمایشگاهی در تجهیزات پزشکی چیست؟
در بسیاری از موارد نیاز است که به آنالیز مشخصات شیمیایی بدن بیمار (به عنوان مثال به بررسی میزان املاح و یا ترکیبات موجود در خون بیمار) پرداخته شود. در این هنگام است که نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی اهمیت خود را نشان خواهند داد.
البته بسیاری از تجهیزات تشخیصی که در بخش های قبل به آنها و اهمیتی که دارند اشاره شد جزو ابزار آزمایشگاهی محسوب می شوند که ما در این بخش به بررسی دوباره آنها نخواهیم پرداخت و اشاره ای به تجهیزات مهم دیگر در لابراتورها و آزماشگاه ها خواهیم کرد.
تعدادی از این تجهیزات آزمایشگاهی عبارت هستند از:
- دستگاه تجزیه مواد و ترکیبات شیمیایی موجود در خون بیمار
- دستگاه شمارش گلبول های خون و سلول های آزمایشگاهی
- کیت های تشخیص طبی آزمایشگاهی
- دستگاه آنالیزور
- اتو آنالایزر
- دستگاهطیف سنج مواد موجود در خون
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا در آزمایشگاه ها ممکن است که از ابزار خاصی برای کشت باکتری ها و یا بررسی کلینیکی علائم بیماری استفاده شوند که هر یک به طور تخصصی نیاز به بحث دارند.
امروزه با وجود این امکانات پیشرفته، آزمایشگاه ها به یکی از ارکان مهم تبدیل شده اند که امکان تشخیص و را با آنالیزهای بسیار دقیق ممکن کرده اند و شاید خود شما از اهمیت آنها آگاه باشید و ما از توضیح بیشتر در مورد پیچیدگی های این تجهیزات و تکنولوژی ساخت آنها خودداری خواهیم کرد.
تجهیزات اتاق عمل چیست؟
اتاق عمل یکی از بخش هایی است که در آن بدون استفاده از تجهیزات پزشکی خاص امکان انجام هیچ گونه عملیاتی برای درمان و جراحی بیمار وجود نخواهد داشت.
در این اتاق علاوه بر تجهیزاتی مانند سرنگ، سر سوزن و .. که ساده ترین تجهیزات پزشکی هستند و بسیاری از مواردی که در بالا به آنها اشاره شد، نیاز به تجهیزات خاص دیگر متناسب با نوع عمل جراحی می باشد.
اگر چه بسیاری از این تجهیزات با توجه به نوع عمل جراحی (قلب، کلیه، مغز، ستون فقرات و …) باید تهیه و در دسترس پزشک جراح باشند. اما تجهیزاتی هم هستند که به طور معمول در اکثر اتاق های عمل وجود دارند که عبارت هستند از:
- تجهیزات بیهوشی بیمار
- دستگاه مکش یا ساکشن
- مانیتور
- میز اتاق عمل
- تخت اتاق عمل
- کلمپ یا نگهدارنده ها
- دایسکتورها
- لباس اتاق عمل و گان جراحی
- تورنیکه
- ماسک جراحی
- میز مایو
در یک اتاق عمل ممکن است که هر یک از ابزار ساده مانند تیغ جراحی، قیچی و .. تا ابزار پیشرفته مانند لیزر و … کاربرد اهمیت خاص خود را داشته باشند و به کمک این تجهیزات و سایر تجهیزات پیشرفته می باشد که امروزه امکان درمان بیماران با انجام عمل جراحی ممکن می شود.
تجهیزات دندانپزشکی چیست؟
دندانپزشکی (و بسیاری از تخصص های دیگر پزشکی) هر یک تجهیزات خاص خود را دارند. ما در این بخش تنها اشاره ای به محصولات مورد استفاده در دندان پزشکی خواهیم کرد تا با تفاوت کاربردها و تنوع بالای این تجهیزات آشنا شوید.
دستگاه ساکشن دندان پزشکی یکی از این موارد است که به طور خاص برای مکش آب دهان و .. طراحی و ساخته شده است.
آمالگاماتور، اتو کلاو و یونیت دندان پزشکی نیز از جمه تجهیزاتی هستند که شاید کمتر نام آنها را شنیده باشید اما این نام ها برای افراد آشنا با حرفه دندان پزشکی کاملا آشنا هستند.
سایر تجهیزات دندان پزشکی عبارت هستند از:
- آینه دندان پزشکی
- توربین دندان پزشکی
- تابوره
- فرز
- لایت کیور
- جرم گیر دندان
- فرز آنگل
- شیلد
- تیغ جراحی
- سرساکشن
- میکرو براش
- روکش موقت دندان
شما می توانید به این لیست تجهیزات ساده ای مانند دستکش و ماسک یا باندینگ و غیره را اضافه کنید. توجه داشته باشید که هر یک از زیربخش های این علم مانند ارتودنسی نیز تجهیزات خاص خود را دارند که نیاز به بررسی جداگانه خواهند داشت.
در پایان امیدواریم شما را به طور خلاصه با انواع آشنا کرده باشیم.
کمک نموده و آن را برطرف نماید. نیز از جمله نمایشگاه های مهم پزشکی میباشد.
نقش مهندس تجهیزات پزشکی در تعمیر و نگهداری از دستگاه ها
- یک مهندس تجهیزات پزشکی نصب و راه اندازی انواع دستگاه های پزشکی در بیمارستان ها و مراکز پزشکی را برعهده دارد.
- مهندس مربوطه باید آموزش های لازم تعمیرات وسایل پزشکی را به اپراتورهای دستگاه ها بدهد.
- برنامه ریزی جهت تعمیر و نگهداری انواع وسایل پزشکی
- تعمیر و نگهداری از وسایل مهم و حساس پزشکی
- نظارت بر عملکرد دستگاه های پزشکی و بررسی همه پیشنهادات ارائه شده درباره عملکرد بهتر دستگاه های پزشکی