مشخصات آزمایش هموگلوبین (Hgb، Hb). برای کسب اطلاعات بیشتر از بودن hb در آزمایش خون همراه ما باشید.
آزمایش های مرتبط
شمارش گلبول ها قرمز، شاخص های گلبول قرمز و هماتوکریت.
شرایط نمونه گیری
این آزمایش نیازی به ناشتایی و محدودیت رژیم غذایی ندارد.
تفسیر آزمایش
غلظت Hb مقیاسی از مقدار کلی Hb در خون می باشد. این آزمایش بخشی از آزمایش CBC است. Hb وسیله انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن است. ظرفیت حمل اکسیژن خون با غلظت Hb مشخص می گردد. Hb به عنوان سیستم بافری مهم اسید – باز هم عمل می کند. همانند شمارش RBC، مقادیر طبیعی Hb باتوجه به سن و جنس متغیر می باشند. در زنان Hb کمتر از مردان وجود دارد و همچنین مقدار آن با افزایش سن کاهش می یابد. Hb مقادیر HCT و RBC را دقیقا منعکس می کند. در صورت طبیعی بودن اندازه و مقدار Hb، RBC ها، معمولا HCT (به درصد) حدود سه برابر g/dl) Hb) می باشد. مقادیر غیر طبیعی Hb نشان دهنده همان حالات پاتولوژیک هستند که شمارش RBC و HCT غیر طبیعی به آن اشاره دارند. سطوح پایین نشان دهنده آنمی (کاهش تعداد RBC ها) هستند.
دلایل افزایش
کم آبی شدید (مانند اسهال شدید، سوختگی)، اریتروسیتوز، بیماری مادرزادی قلب، بیماری شدید مزمن انسدادی ریه و پلی سیتمی ورا می توانند سطوح Hb را بالا ببرند.
دلایل کاهش
بارداری طبیعی، کمبود غذایی، نارسایی مغز استخوان، دریچه های مصنوعی، بیماری کلیوی، خون ریزی، آنمی همولیتیک، سیروز، هموگلوبینوپاتی، آنمی، اسپلنومگالی، بیماری های کلاژن عروقی روماتوئیدی، بیماری هوچکین، لوسمی، لنفوم، نئوپلازی و مولتیپل میلوما می توانند موجب کاهش سطح Hb شوند.
داروها و عوامل مداخله گر
داروهای متیل دوپا (آلدومت) و جنتامایسین افزایش دهنده سطح Hb و در مقابل داروهای ریفامپین، داروهای ضد سرطان، آنتی بیوتیک ها، سولفونامیدها، ایندومتاسین (ایندوسین) و آسپرین کاهنده ی سطح Hb هستند. همچنین در افرادی که معتاد به سیگار هستند، اشخاصی که در ارتفاع زندگی می کنند و در ساعت 8 شب مقادیر Hb بالا می باشد و در زنان باردار و در ساعت 8 صبح مقدار Hb پایین می باشد.
مقادیر نرمال
کودکان / جوانان:
نوزادان:
- 2 – 0 هفته: 12 – 20 g/dl
- 6 – 2 ماهه: 10 – 17 g/dl
- 6 ماهه – 1 ساله: 9/5 – 14 g/dl
بالغین
- مردان: 14 – 18 g/dl
- زنان: 12 – 16 g/dl
- زنان باردار: > 11 g/dl
افراد مسن: مقادیر کمی کاهش می یابند.
مقادیر بحرانی
مقادیر بحرانی < > 20 g/dl
HGB در آزمایش خون به هموگلوبین اشاره دارد. هموگلوبین یک پروتئین موجود در سلول‌های قرمز خون است که نقش اصلی در حمل اکسیژن از ریه‌ها به سایر اندام‌ها و بازگشت دی‌اکسید کربن به ریه‌ها دارد. این پروتئین باعث ایجاد رنگ قرمز در سلول‌های خون می‌شود. واحد اندازه‌گیری هموگلوبین به گرم در دسی‌لیتر (g/dL) است. اندازه‌گیری هموگلوبین در آزمایش خون اطلاعات مهمی درباره سلامت عمومی و عملکرد سلول‌های قرمز و توزیع اکسیژن در بدن فراهم می‌کند.
مقادیر طبیعی هموگلوبین می‌توانند با توجه به جنس، سن، و وضعیت جسمانی فرد متغیر باشند. افزایش یا کاهش هموگلوبین ممکن است نشان‌دهنده مشکلات مختلف سلامتی باشد. به عنوان مثال:
- کاهش هموگلوبین (آنمیا):
– کمبود آهن: یکی از علل رایج کاهش هموگلوبین، کمبود آهن است.
– بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌های مزمن مانند کلیه، قلب، یا التهاب میان‌صفاقی می‌توانند به کاهش هموگلوبین منجر شوند.
– کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک: کمبود این ویتامین‌ها نیز ممکن است باعث کاهش هموگلوبین شود.
- افزایش هموگلوبین:
– افزایش هموگلوبین ممکن است در برخی وضعیت‌ها اتفاق بیافتد، از جمله افزایش تولید سلول‌های قرمز در بدن (پلی‌سیتمیا)، افزایش الزایمر در ارتباط با کوهپیمایی یا زمین‌های با ارتفاع بالا، وضعیت‌های انسداد مزمن ریه (مانند بیماری مزمن انسداد ریه مزمن)، و مشکلات قلبی مانند سرفه دل.
- آزمایش HGB در زنان باردار:
– در زنان باردار، مقدار هموگلوبین ممکن است کاهش یابد؛ این امر به دلیل افزایش حجم خون در بدن بارداری، افزایش تقاضا برای آهن، و نیاز به ساخت سلول‌های خون جدید در جنین می‌باشد. کاهش هموگلوبین در زنان باردار ممکن است به عنوان “آنمیا بارداری” شناخته شود و نیاز به مداخله ویژه در صورت لزوم دارد.
- آزمایش HGB در بیماری‌های قلبی و عروقی:
– افزایش هموگلوبین ممکن است در برخی بیماری‌های قلبی و عروقی رخ دهد، اما این ممکن است به دلیل افزایش تولید هموگلوبین در پاسخ به نقص اکسیژن در بدن باشد.
- آزمایش HGB در بیماری‌های گوارشی:
– کاهش هموگلوبین ممکن است در برخی بیماری‌های گوارشی مانند زخم معده یا روده‌ها، کلیه‌ها، و یا کم‌خونی غیرآهنی رخ دهد.
- آزمایش HGB در کم‌خونی آهنی:
– اگر هموگلوبین پایین باشد و همچنین سطح آهن در بدن کاهش یابد، احتمالاً فرد دچار کم‌خونی آهنی است. این مشکل معمولاً به دلیل کمبود آهن در تغذیه، خونریزی مزمن (مثل خونریزی معده) یا برخی شرایط دیگر ایجاد می‌شود.
در هر صورت، تفسیر نتایج آزمایش HGB باید توسط پزشک شما انجام شود. اگر نتایج آزمایش نرمال نیستند یا اگر شما نگران هرگونه تغییر در آزمایش خون خود هستید، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید تا علت احتمالی مشکلات مرتبط با هموگلوبین را بررسی کنید و درمان مناسب اعمال شود.
- آزمایش HGB در بیماری‌های کلیه:
– در برخی بیماری‌های کلیه، مانند آبسه یا التهاب کلیه، هموگلوبین ممکن است کاهش یابد. کلیه‌ها نقش مهمی در تولید و حفظ هموگلوبین دارند، و برخی از مشکلات کلیه می‌توانند به کاهش سطح هموگلوبین منجر شوند.
- آزمایش HGB در بیماری‌های التهابی:
– برخی بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، بولیمیا، یا آسم نسبت به افزایش هموگلوبین منجر می‌شوند. این افزایش ممکن است به دلیل تولید بیش از حد هموگلوبین در استخوان مربوطه باشد.
- آزمایش HGB در بیماری‌های خونی:
– برخی بیماری‌های خونی مانند تالاسمیا یا بیماری‌های مزمن کم‌خونی ممکن است تاثیری بر سطح هموگلوبین داشته باشند.
- آزمایش HGB در بیماری‌های ترومبوتیک:
– در برخی از بیماری‌های ترومبوتیک یا اختلالات خونی که منجر به تشکیل لخته‌های خونی می‌شوند، ممکن است سطح هموگلوبین افزایش یابد.
- آزمایش HGB در بیماری‌های خونریزی:
– خونریزی ناشی از مشکلات گوارشی (مانند زخم معده) یا سایر منابع خونریزی ممکن است به کاهش هموگلوبین منجر شود.
هموگلوبین یکی از شاخص‌های مهم آزمایش خون است و ممکن است در تشخیص برخی مشکلات بهداشتی و پیگیری درمان‌ها نقش داشته باشد. با این حال، تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین همواره نیاز به ارزیابی جامع تر از تاریخچه پزشکی و دیگر پارامترهای آزمایش‌ها دارد. در هر صورت، برای توضیحات دقیق‌تر و بررسی نتایج خود، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید.