قانون جدید مهریه 1404: ابهامات، واقعیت ها، و آخرین وضعیت 14 سکه و 110 سکه

در سال 1404، هیچ قانون جدیدی با عنوان قانون جدید مهریه 14 سکه به طور رسمی تصویب و ابلاغ نشده است و آنچه در افکار عمومی تحت این عنوان مطرح می شود، صرفاً طرحی پیشنهادی است. لذا، قانون مهریه 110 سکه تمام بهار آزادی کماکان معتبر و لازم الاجرا بوده و زوجه می تواند مهریه خود را تا این سقف از طریق ضمانت اجراهای قانونی مطالبه نماید. آگاهی از آخرین وضعیت قوانین مهریه برای زوجین و عموم جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد ازدواج، جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی ایران دارد. طی سالیان اخیر، بحث ها و ابهامات زیادی پیرامون تغییرات احتمالی در قوانین مهریه، به ویژه در خصوص طرح 14 سکه، شکل گرفته است. این موضوع نه تنها زوجین در آستانه ازدواج را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه بر زندگی مشترک و پرونده های طلاق نیز اثرگذار است.

واقعیت سنجی طرح 14 سکه مهریه در سال 1404: ابهامات و شفاف سازی

یکی از پرتکرارترین پرسش ها در حوزه حقوق خانواده، مربوط به وضعیت قانون جدید مهریه 14 سکه است. ضروری است که به طور صریح و قاطع اعلام شود که تا این لحظه (سال 1404)، هیچ قانونی با عنوان یا تغییر اساسی در چارچوب مهریه 110 سکه به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده و ابلاغ نشده است. آنچه مطرح است، صرفاً طرح های پیشنهادی در مراحل اولیه بررسی و رویه های قضایی جاری است که بر مبنای قوانین کنونی اجرا می شوند.

ماهیت طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به 14 سکه

طرحی که با عنوان کاهش سقف مهریه به 14 سکه در افکار عمومی مطرح شده، در واقع مربوط به است، نه کاهش میزان کلی مهریه. به این معنا که هدف این طرح، محدود کردن تعداد سکه هایی است که عدم پرداخت آن ها می تواند منجر به مجازات حبس برای مرد شود، در حالی که میزان کلی مهریه توافق شده در عقدنامه، همچنان به عنوان دین بر ذمه زوج باقی می ماند.

هدف اصلی از پیشنهاد چنین طرح هایی، اغلب به منظور کاهش آمار زندانیان مهریه و تعدیل فشار بر سیستم قضایی کشور عنوان می شود. منتقدان معتقدند که مهریه های سنگین و عدم توانایی مردان در پرداخت یکجای آن، منجر به افزایش پرونده های قضایی و حبس زوجین می شود. بنابراین، این طرح به دنبال ایجاد تعادل بیشتر در روابط مالی زوجین و پیشگیری از عواقب اجتماعی و اقتصادی ناشی از مهریه های نامتعارف است.

وضعیت فعلی این طرح در مجلس شورای اسلامی نشان می دهد که پس از بررسی در کمیسیون های مربوطه، هنوز به تصویب نهایی در صحن علنی مجلس نرسیده و تأیید شورای نگهبان را نیز دریافت نکرده است. تا زمانی که این مراحل قانونی طی نشود و طرح به قانون تبدیل نگردد، قابلیت اجرایی نخواهد داشت. لذا، تأکید مجدد می شود که در سال 1404، این طرح هنوز اجرایی نشده است.

تفاوت سقف مهریه و سقف ضمانت اجرای کیفری

یکی از مفاهیم کلیدی که اغلب با ابهام مواجه می شود، تفاوت میان سقف مهریه و سقف ضمانت اجرای کیفری است. مهریه، فارغ از تعداد سکه هایی که تعیین شده، یک دین شرعی و قانونی بر عهده مرد محسوب می شود و پرداخت آن بر ذمه اوست. این دین با وقوع عقد نکاح، بر عهده مرد قرار می گیرد و زن می تواند هر زمان که بخواهد (در صورت عندالمطالبه بودن) آن را مطالبه کند.

سقف های 110 سکه (قانون جاری) یا 14 سکه (طرح پیشنهادی در صورت تصویب)، صرفاً مربوط به شرایط اعمال مجازات حبس برای عدم پرداخت مهریه است. به عبارت دیگر، این ارقام تعیین کننده میزان مهریه ای نیستند که مرد باید بپردازد، بلکه مشخص می کنند که تا چه میزانی از مهریه، ضمانت اجرای کیفری (حبس) قابل اعمال است. مهریه مازاد بر این سقف ها نیز همچنان یک دین معتبر بر ذمه مرد است که زوجه می تواند آن را از طریق اجرای احکام حقوقی و توقیف اموال زوج مطالبه کند، اما عدم پرداخت آن منجر به حبس نخواهد شد.

طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به 14 سکه هنوز به قانون تبدیل نشده و در سال 1404، سقف 110 سکه برای اعمال مجازات حبس به قوت خود باقی است.

قانون مهریه 110 سکه: مقررات جاری در سال 1404

در حال حاضر، قانون مهریه 110 سکه بهار آزادی، ملاک عمل مراجع قضایی در خصوص ضمانت اجرای کیفری مهریه است. این قانون، به عنوان یک ماده مهم در قانون حمایت خانواده، چارچوب مشخصی را برای مطالبه و وصول مهریه تعیین کرده است.

تشریح ماده 22 قانون حمایت خانواده

ماده 22 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391، سنگ بنای مقررات جاری مهریه است. این ماده به صراحت بیان می دارد: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.

بر این اساس، اگر مهریه توافق شده تا سقف 110 سکه باشد، زن می تواند در صورت عدم پرداخت آن، تقاضای اعمال ماده 2 قانون اجرای محکومیت های مالی را بنماید. این ماده امکان صدور حکم جلب و حبس برای مرد را در صورت عدم اثبات اعسار (ناتوانی از پرداخت) فراهم می کند. این بخش از قانون، به زن اهرمی قدرتمند برای مطالبه حقوق مالی خود می دهد.

در مورد مهریه مازاد بر 110 سکه، قانون رویکرد متفاوتی دارد. برای این میزان از مهریه، صرفاً (توانایی و تمکن مالی مرد) ملاک پرداخت است. به این معنا که اگر مردی مهریه ای بیش از 110 سکه را تعهد کرده باشد، زن می تواند کل مهریه را مطالبه کند؛ اما برای بخش مازاد بر 110 سکه، امکان اعمال ضمانت اجرای کیفری و حبس وجود ندارد. در این حالت، زن باید اثبات کند که مرد از تمکن مالی لازم برای پرداخت مهریه مازاد برخوردار است و تنها از طریق توقیف اموال وی می تواند مهریه خود را وصول کند.

مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه در رویه قضایی

مهریه بر اساس شرایط پرداخت، به دو نوع اصلی تقسیم می شود: عندالمطالبه و عندالاستطاعه. درک تفاوت این دو نوع برای زوجین از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه به محض وقوع عقد، بر ذمه مرد قرار می گیرد و زن می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. در مهریه عندالمطالبه، نیازی به اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه برای مطالبه مهریه نیست و بار اثبات اعسار (ناتوانی از پرداخت) بر عهده مرد است. اگر مرد پس از مطالبه مهریه، اعسار خود را اثبات نکند یا از پرداخت آن خودداری ورزد، زن می تواند تا سقف 110 سکه، درخواست اعمال ضمانت اجرای کیفری را داشته باشد.

مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به استطاعت (توانایی مالی) مرد است. به این معنا که زن برای مطالبه مهریه خود، باید ابتدا تمکن مالی زوج را به دادگاه اثبات کند. تا زمانی که زن نتواند تمکن مالی مرد را ثابت کند، امکان وصول مهریه وجود نخواهد داشت. این نوع مهریه، کمتر رایج است و عمدتاً برای کاهش بار مالی ناگهانی بر مرد در هنگام مطالبه مهریه طراحی شده است. لازم به ذکر است که در مهریه عندالاستطاعه، حتی تا سقف 110 سکه نیز، اگر زن نتواند تمکن مالی مرد را اثبات کند، امکان حبس مرد وجود ندارد.

ویژگی	مهریه عندالمطالبه	مهریه عندالاستطاعه
زمان استحقاق	به محض وقوع عقد	به محض وقوع عقد (اما پرداخت منوط به استطاعت)
نیاز به اثبات تمکن	بار اثبات اعسار بر عهده مرد است.	بار اثبات تمکن مالی مرد بر عهده زن است.
امکان حبس	تا سقف 110 سکه، در صورت عدم اثبات اعسار، امکان حبس وجود دارد.	در صورت عدم اثبات تمکن مالی مرد توسط زن، حبس منتفی است.
روش مطالبه	ثبت یا دادگاه خانواده	دادگاه خانواده

آیا عدم پرداخت مهریه در سال 1404 منجر به حبس می شود؟

موضوع حبس ناشی از عدم پرداخت مهریه، یکی از پرچالش ترین و حساس ترین مسائل در پرونده های خانواده است. با وجود بحث های فراوان درباره حذف کامل حبس مهریه، در سال 1404 نیز همچنان امکان صدور حکم جلب و بازداشت برای مرد در شرایط خاص وجود دارد.

شرایط صدور حکم جلب مهریه

حکم جلب برای مهریه، که معمولاً به منظور اعمال ضمانت اجرای قانونی و وادار کردن زوج به پرداخت دین است، تنها در صورت رعایت شرایط مشخصی صادر می شود. مهم ترین شرط، عدم اثبات (ناتوانی از پرداخت یکجای مهریه) توسط مرد است. زمانی که زن مهریه خود را مطالبه می کند، مرد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند و در صورت اثبات اعسار، دادگاه مهریه را تقسیط خواهد کرد. اما اگر مرد از تقدیم دادخواست اعسار در مهلت مقرر خودداری کند یا با وجود تمکن مالی، اعسار خود را وانمود کند و اثبات نشود، حکم جلب صادر خواهد شد.

همچنین، در صورتی که دادگاه حکم به تقسیط مهریه داده باشد و مرد از پرداخت اقساط تعیین شده در موعد مقرر خودداری کند، زن می تواند مجدداً درخواست صدور حکم جلب را مطرح نماید. رویه های جدید قضایی، به شدت بر احراز تمکن مالی زوج قبل از صدور حکم حبس تأکید دارند و تلاش می شود تا حد امکان، با تقسیط مهریه، از حبس مرد جلوگیری شود.

در خصوص حکم جلب، نکات عملی مهمی وجود دارد که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف پرونده ضروری است:

• اعتبار حوزه قضایی: حکم جلب تنها در حوزه ای که صادر شده، معتبر است. اگر مامورین در حوزه قضایی دیگری با این حکم مواجه شوند، حق دستگیری ندارند.
• اهمیت اصل برگ جلب: فقط اصل برگ جلب دارای اعتبار قانونی است و کپی آن فاقد ارزش حقوقی است.
• مدت اعتبار: برگ جلب دارای تاریخ انقضا است و تا زمانی که این تاریخ نگذشته باشد، معتبر خواهد بود.
• مدارک مورد نیاز: شخصی که برگ جلب را به مامورین ارائه می دهد (شاکی یا وکیل او)، باید مدارک شناسایی معتبر همراه داشته باشد.
• محدودیت ورود به منزل: مامورین در صورتی اجازه ورود به منزل یا مخفیگاه زوج را دارند که این امر به صراحت در برگ جلب قید شده باشد. در غیر این صورت، ورود به این اماکن خلاف قانون است.

تفاوت بازداشت موقت و مجازات حبس در پرونده مهریه

اغلب، مفهوم حبس در پرونده های مهریه با بازداشت موقت اشتباه گرفته می شود. حکم جلب صادر شده در پرونده مهریه، معمولاً به منظور بازداشت موقت زوج است تا او در دادگاه حاضر شود و درباره وضعیت مالی خود (اعسار) توضیح دهد یا برای او امکان تنظیم اقساط مهریه فراهم شود. این بازداشت، لزوماً به معنای مجازات حبس بلندمدت نیست، بلکه ابزاری قانونی برای تعیین تکلیف پرونده و اجرای حکم پرداخت مهریه است.

در صورتی که زوج در بازداشت موقت، دادخواست اعسار خود را تقدیم و دلایل کافی برای ناتوانی از پرداخت یکجای مهریه ارائه کند، دادگاه حکم تقسیط صادر می کند و زوج پس از تعیین تکلیف اقساط، آزاد خواهد شد. مجازات حبس در پرونده مهریه، تنها در شرایطی اعمال می شود که مرد از پرداخت دین خود امتناع کرده و علیرغم داشتن تمکن مالی، از پرداخت خودداری ورزد یا اقساط تعیین شده را بدون عذر موجه پرداخت نکند.

تقسیط مهریه در سال 1404: گام به گام تا پرداخت اقساطی

تقسیط مهریه، راهکاری قانونی است که به مردان فاقد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه، امکان می دهد تا دین خود را به صورت اقساط پرداخت کنند. این فرآیند از طریق تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه آغاز می شود.

مفهوم اعسار و ضرورت تقسیط مهریه

اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد از پرداخت بدهی های خود به صورت یکجا است. در خصوص مهریه، مردی که توانایی پرداخت کل مبلغ مهریه را در زمان مطالبه ندارد، می تواند با تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه، درخواست تقسیط مهریه را بنماید. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی مرد، در صورت احراز اعسار، حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساط (تقسیط) خواهد داد.

تقسیط مهریه، راه حلی است که هم حقوق مالی زن را تضمین می کند و هم از تحمیل فشار مالی غیرمنصفانه بر مرد و عواقب ناشی از آن (مانند حبس) جلوگیری به عمل می آورد. این رویکرد، در راستای اصول عدالت و تسهیل حل و فصل اختلافات خانوادگی است.

فرآیند درخواست اعسار و تقسیط مهریه

مراحل درخواست اعسار و تقسیط مهریه به شرح زیر است:

1. تقدیم دادخواست اعسار: مرد باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه مهریه یا ابلاغ حکم قطعی پرداخت مهریه، دادخواست اعسار خود را به دادگاه صالح (دادگاه خانواده) تقدیم کند. این دادخواست باید به صورت الکترونیکی از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت شود.
2. مدارک مورد نیاز: برای اثبات اعسار، مرد باید مدارکی دال بر عدم توانایی مالی خود ارائه دهد. این مدارک شامل لیست کامل اموال و دارایی ها (منقول و غیرمنقول)، حساب های بانکی، حقوق و درآمد، و بدهی ها است. همچنین، مرد باید حداقل دو نفر شاهد را که از وضعیت مالی او مطلع هستند، معرفی کند تا در دادگاه شهادت دهند.
3. بررسی وضعیت مالی توسط دادگاه: دادگاه با استماع اظهارات شهود، بررسی مدارک ارائه شده، و در صورت لزوم استعلام از مراجع ذی ربط (مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی)، وضعیت مالی زوج را مورد ارزیابی قرار می دهد.
4. صدور حکم تقسیط: در صورت احراز اعسار، دادگاه با در نظر گرفتن توانایی مالی مرد، مهریه را به صورت پیش پرداخت (مبلغ اولیه) و اقساط ماهانه یا دوره ای تعیین می کند.

عوامل تعیین کننده میزان اقساط مهریه

دادگاه در تعیین میزان پیش پرداخت و اقساط مهریه، به عوامل مختلفی توجه می کند تا تصمیم عادلانه ای اتخاذ شود. این عوامل شامل موارد زیر است:

• میزان درآمد زوج: حقوق و دستمزد ماهیانه، سود حاصل از کسب و کار، یا هر منبع درآمد دیگر مرد، نقش اصلی را در تعیین اقساط دارد.
• هزینه های ضروری زندگی: دادگاه هزینه های معیشتی و ضروری مرد را از درآمد وی کسر می کند تا میزان توانایی پرداخت اقساط مشخص شود. این شامل اجاره مسکن، خوراک، پوشاک، درمان و سایر هزینه های متعارف است.
• تعداد افراد تحت تکفل: وجود فرزندان، همسر دیگر (در صورت چندهمسری قانونی)، یا والدین تحت تکفل مرد، بر میزان توانایی مالی وی تأثیرگذار است.
• موقعیت اجتماعی و شغلی: نوع شغل و جایگاه اجتماعی مرد نیز می تواند در تعیین اقساط، به صورت ضمنی مورد توجه قرار گیرد.

به عنوان مثال، در بسیاری از پرونده ها، اقساط مهریه به صورت ماهی یک سکه، نیم سکه یا حتی ربع سکه تعیین می شود، که این امر کاملاً بستگی به توانایی مالی اثبات شده زوج در دادگاه دارد.

پیامدهای عدم پرداخت اقساط مهریه

پس از صدور حکم تقسیط مهریه، مرد موظف است اقساط تعیین شده را در مواعد مقرر پرداخت کند. در صورت بدون عذر موجه، زن می تواند از طریق دادگاه یا اجرای ثبت، درخواست صدور مجدد حکم جلب را بنماید. در این حالت، مرد ممکن است مجدداً بازداشت شود تا نسبت به پرداخت اقساط معوقه و یا تجدیدنظر در حکم تقسیط اقدام شود.

این موضوع نشان می دهد که تقسیط مهریه، به معنای نادیده گرفتن دین نیست، بلکه صرفاً روشی برای تسهیل پرداخت آن است و تعهد به پرداخت اقساط همچنان یک تکلیف قانونی بر عهده مرد باقی می ماند.

حق ثبت مهریه و شفاف سازی ابهام مالیات بر مهریه در سال 1404

در کنار بحث های مربوط به میزان مهریه و ضمانت اجراهای آن، موضوع حق ثبت مهریه و مالیات بر مهریه نیز همواره با ابهاماتی همراه بوده است. درک صحیح این دو مفهوم برای جلوگیری از سوءتفاهم ها ضروری است.

ماهیت حق ثبت مهریه و نحوه محاسبه آن

حق ثبت مهریه، مبلغی است که به عنوان هزینه اداری، بابت ثبت رسمی مهریه در دفاتر اسناد رسمی (هنگام عقد ازدواج) یا در مراجع قضایی (هنگام مطالبه و صدور اجراییه) دریافت می شود. این مبلغ، در واقع یک هزینه خدمات دولتی است و با مفهوم مالیات به معنای رایج آن، تفاوت دارد.

میزان حق ثبت مهریه معمولاً بر اساس درصدی از ارزش ریالی مهریه محاسبه می شود. طبق مقررات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، برای مهریه های تا سقف 110 سکه، حق ثبت معمولاً 2.5 در هزار (0.25 درصد) از بهای مهریه به نرخ روز است. این مبلغ به صورت پلکانی و بر اساس نرخ روز سکه در زمان ثبت یا مطالبه محاسبه و دریافت می گردد. هدف از دریافت این حق، تأمین هزینه های مربوط به خدمات ثبت رسمی و تضمین اعتبار قانونی سند ازدواج است.

تمایز حق ثبت از طرح مالیات بر مهریه

موضوع مالیات بر مهریه که گاهی در رسانه ها و افکار عمومی مطرح می شود، با حق ثبت مهریه تفاوت اساسی دارد. مالیات بر مهریه طرحی پیشنهادی بوده است که به دنبال وضع مالیات بر مهریه به عنوان یک درآمد یا دارایی برای زن بود. این طرح با هدف کاهش مهریه های سنگین و کنترل اقتصادی خانواده ها مطرح شد، اما .

بنابراین، یک هزینه اداری و قانونی است که در حال حاضر دریافت می شود، در حالی که صرفاً یک پیشنهاد بوده و در سال 1404 جنبه قانونی و اجرایی ندارد. باید توجه داشت که این تمایز برای جلوگیری از هرگونه سردرگمی و اطلاعات نادرست، حیاتی است.

حق ثبت مهریه یک هزینه اداری است و با طرح مالیات بر مهریه که هنوز تصویب نشده، متفاوت است.

روش های مطالبه مهریه در سال 1404: راهنمای جامع

مطالبه مهریه، چه از سوی زن و چه از سوی وکیل وی، می تواند از دو طریق اصلی پیگیری شود: اجرای ثبت یا دادگاه خانواده. هر یک از این روش ها، مراحل و شرایط خاص خود را دارند که اطلاع از آن ها ضروری است.

مطالبه از طریق اجرای ثبت (دفاتر اسناد رسمی)

یکی از متداول ترین و سریع ترین روش های مطالبه مهریه، اقدام از طریق اجرای ثبت است. این روش برای مهریه هایی که در سند رسمی ازدواج (عقدنامه) ثبت شده اند، قابل اجرا است.

1. مراجعه به دفترخانه: زوجه ابتدا باید به دفترخانه ثبت ازدواج خود مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه برای مطالبه مهریه را بنماید.
2. ابلاغ اجراییه: دفترخانه مربوطه، اجراییه را به زوج ابلاغ می کند و به او 10 روز مهلت داده می شود تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبات پرداخت آن را فراهم سازد.
3. معرفی اموال و توقیف: در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج در مهلت مقرر، زوجه می تواند با معرفی اموال و دارایی های زوج (نظیر ملک، خودرو، حساب بانکی، سهام، حقوق و مستمری)، از طریق واحد اجرای ثبت، درخواست توقیف آن ها را بنماید. واحد اجرای ثبت پس از بررسی و اطمینان از اینکه اموال معرفی شده جزو (اموالی که قابل توقیف نیستند) نیستند، دستور توقیف آن ها را صادر می کند.
4. مزایده اموال: پس از توقیف اموال، در صورت عدم پرداخت مهریه، اموال توقیف شده به مزایده گذاشته شده و از محل فروش آن ها، مهریه زوجه پرداخت می شود.

مزیت این روش، سرعت نسبتاً بالاتر و عدم نیاز به طی مراحل پیچیده دادرسی در دادگاه است. با این حال، اجرای ثبت تنها در صورتی که سند ازدواج رسمی باشد و اموالی از زوج شناسایی شود، کارایی لازم را خواهد داشت.

مطالبه از طریق دادگاه خانواده

روش دیگر مطالبه مهریه، مراجعه به دادگاه خانواده است. این مسیر، در مواردی که سند ازدواج غیررسمی است، یا زوجه قصد مطالبه کل مهریه (حتی بیش از 110 سکه) را دارد، یا به هر دلیل دیگری ترجیح می دهد از طریق دادگاه اقدام کند، انتخاب می شود.

1. تقدیم دادخواست: زوجه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند.
2. ارجاع به داوری یا مشاوره: در برخی موارد، دادگاه ممکن است پرونده را به مشاور خانواده یا داوری ارجاع دهد تا پیش از رسیدگی قضایی، امکان صلح و سازش فراهم شود.
3. رسیدگی قضایی: دادگاه پس از تشکیل جلسات رسیدگی، ادله طرفین را بررسی کرده و در صورت لزوم، دستور استعلام از نهادهای مختلف را صادر می کند. در این مرحله، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. زن می تواند همزمان با تقدیم دادخواست مهریه، تقاضای توقیف اموال زوج را (تحت عنوان تأمین خواسته) از دادگاه بخواهد.
4. محاسبه مهریه به نرخ روز: یکی از نکات مهم در مطالبه مهریه، محاسبه آن به نرخ روز است. طبق تبصره ماده 1082 قانون مدنی، چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تعیین مهریه نسبت به سال اجرای عقد (زمان مطالبه) که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد. این محاسبه توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام می شود.
5. صدور حکم: پس از بررسی های لازم، دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می کند. در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت یکجا، دادگاه پس از طرح دادخواست اعسار از سوی زوج، می تواند حکم تقسیط مهریه را صادر کند.

مهریه در شرایط خاص و احکام مرتبط

مهریه، به عنوان یک حق مالی، در شرایط مختلف زندگی مشترک و پس از آن، احکام متفاوتی پیدا می کند. شناخت این احکام برای زوجین ضروری است.

تاثیر انواع طلاق بر مهریه

نوع طلاق، می تواند بر میزان و نحوه پرداخت مهریه تأثیرگذار باشد:

• طلاق از سوی مرد: اگر طلاق به درخواست مرد باشد و زن هیچ تقصیری نداشته باشد، مرد موظف به پرداخت (چه عندالمطالبه و چه عندالاستطاعه) است. در صورت عندالمطالبه بودن، حتی اگر مرد توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد، باید با حکم دادگاه مهریه را تقسیط کند.
• طلاق توافقی: در طلاق توافقی، زوجین در مورد تمامی مسائل مربوط به زندگی مشترک، از جمله مهریه، با یکدیگر به توافق می رسند. زن ممکن است بخشی از مهریه خود را در ازای طلاق توافقی ببخشد.
• طلاق خلع: در طلاق خلع، زن با بخشیدن مقداری از مهریه خود به مرد، از او می خواهد که طلاقش دهد. این مقدار می تواند تمامی مهریه یا بخشی از آن باشد.
• طلاق از سوی زن: در صورتی که زن بر اساس شرایط خاص قانونی (مانند عسر و حرج) درخواست طلاق کند، همچنان مستحق دریافت تمام مهریه خود خواهد بود، مگر اینکه خودش بخواهد بخشی از آن را ببخشد.

موارد عدم تعلق مهریه به زن

در برخی موارد خاص، ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد یا میزان آن کاهش یابد:

• فسخ نکاح قبل از نزدیکی: اگر عقد نکاح به دلیل برخی عیوب (مانند جنون یا عنن) فسخ شود و قبل از آن هیچ نزدیکی بین زوجین صورت نگرفته باشد، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
• طلاق قبل از نزدیکی: اگر طلاق قبل از وقوع نزدیکی (دخول) صورت گیرد، زن را دریافت خواهد کرد.
• فوت یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و نزدیکی: در عقد دائم، اگر مهریه تعیین نشده باشد و قبل از نزدیکی و تعیین مهریه، یکی از زوجین فوت کند، مهریه به زن تعلق نمی گیرد. اما اگر نزدیکی صورت گرفته باشد، زن مستحق خواهد بود.
• توافق بر بخشش مهریه: در صورتی که زن با رضایت و آگاهی کامل، تمامی مهریه یا بخشی از آن را به مرد ببخشد، این بخشش معتبر است و مهریه به او تعلق نمی گیرد.

وضعیت مهریه در صورت اثبات خیانت زن

یکی از باورهای غلط رایج، این است که در صورت اثبات خیانت زن، مهریه به او تعلق نمی گیرد. اما طبق قوانین ایران، و وقوع برخی تخلفات اخلاقی از سوی زن (مانند خیانت)، معمولاً باعث ساقط شدن حق مهریه نمی شود. مهریه تنها در مواردی خاص که منجر به فسخ نکاح یا از بین رفتن اساس عقد شود (مانند اثبات فریب در ازدواج و تدلیس)، می تواند ساقط گردد که این موارد نیز به ندرت شامل خیانت صرف می شود. لذا، در اکثر موارد، حتی با اثبات خیانت، زن همچنان مستحق مهریه خود خواهد بود.

حق حبس زن و شرایط اعمال آن

حق حبس یکی از حقوقی است که قانون مدنی برای زن قائل شده است. طبق ماده 1085 قانون مدنی، زن می تواند تا زمانی که مهریه او تسلیم نشده باشد، از ایفای وظایفی که در قبال شوهر دارد خودداری کند، مشروط بر اینکه مهریه او باشد و قبل از نزدیکی از این حق استفاده کند.

شرایط اعمال حق حبس در سال 1404 به شرح زیر است:

1. عندالمطالبه بودن مهریه: مهریه باید از نوع عندالمطالبه باشد.
2. عدم وقوع نزدیکی (دخول): زن باید قبل از وقوع اولین نزدیکی، از حق حبس خود استفاده کند. اگر پس از نزدیکی، از این حق استفاده شود، دیگر وجاهت قانونی نخواهد داشت.
3. تمایل به مطالبه مهریه: زن باید قصد مطالبه مهریه را داشته باشد.

در صورت اعمال صحیح حق حبس، مرد موظف است مهریه زن را پرداخت کند و تا زمانی که مهریه پرداخت نشود، زن می تواند از تمکین خاص خودداری کند بدون آنکه ناشزه محسوب شود و نفقه او نیز قطع نخواهد شد.

نتیجه گیری و توصیه های حقوقی

با توجه به بررسی های انجام شده، ضروری است که بر مهمترین نکات مربوط به تاکید شود. در سال جاری، آنچه تحت عنوان قانون جدید مهریه 14 سکه مطرح می شود، صرفاً یک است و هنوز به تصویب نهایی و ابلاغ قانونی نرسیده است. لذا، تمام بهار آزادی کماکان معتبر و ملاک عمل مراجع قضایی است.

بر این اساس، در صورت عدم پرداخت مهریه تا سقف 110 سکه، مرد ممکن است مشمول ضمانت اجرای کیفری (حبس) قرار گیرد، مگر اینکه بتواند اعسار خود را اثبات کرده و دادگاه حکم به تقسیط مهریه دهد. برای مهریه مازاد بر 110 سکه، صرفاً تمکن مالی زوج ملاک پرداخت است و عدم پرداخت آن منجر به حبس نمی شود. همچنین، یک هزینه اداری است و نباید با طرح که تاکنون تصویب نشده، اشتباه گرفته شود.

با توجه به پیچیدگی های قوانین مهریه و رویه های قضایی، به تمامی زوجین، اعم از کسانی که در آستانه ازدواج هستند یا با مسائل مربوط به مهریه درگیرند، توصیه می شود که پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نمایند. آگاهی حقوقی و استفاده از راهنمایی های تخصصی، می تواند به حفظ حقوق طرفین و پیشگیری از بروز مشکلات آتی کمک شایانی کند.