راهسازی و سدسازی دیده می‌شود اما عملیات آبخیزداری نه!

هوشنگ جزی در گفت وگو با شبکه، در پاسخ به این سوال که چند درصد از اراضی کشور عملیات آبخیزداری انجام شده است؟ وی گفت: 125 میلیون هکتار زمین فرسوده داریم که 39 میلیون هکتار آن مطالعات آبخیزداری بوده است. از این 39 میلیون هکتار تحقیقات، 19 میلیون آن اجرا نمی شود و در حال اجراست. یعنی از این 19 میلیون هکتار 7 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری دارد و در 11 میلیون هکتار هیچ اقدامی نشده است.

وی در ادامه گفت: طبیعتاً آبخیزداری می تواند در مدیریت سیلاب بسیار مؤثر باشد، اما متأسفانه در بسیاری از نقاط کشور به دلیل کمبود منابع مالی، اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.

مدیر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور گفت: در هر هکتار فقط یک میلیارد توت نیاز داشتیم، اما از این مقدار فقط 40 میلیارد تومان نیاز بود. 45 درصد با کمک صندوق توسعه ملی در سال 1397-1399 تامین و مابقی واگذار نشده است.

به گفته وی، برای 19 میلیون هکتار از حوزه آبخیز مورد مطالعه، حدود 470 میلیارد تن اعتبار مورد نیاز است.

در صورت کافی بودن اعتبارات، آبخیزداری طبق برنامه پیش می رود.

وی گفت: امسال تنها حدود یک هزار و 300 میلیارد هکتار در ردیف بودجه برای آبخیزداری در نظر گرفته شده است و تنها باید حدود 750 میلیارد هکتار از ردیف بودجه برای رفع کسری تخصیص یابد. کاملا مجهز بوده و طبق برنامه زمانبندی عملیات آبخیزداری پیش می رود.

وی در بخشی دیگر از سخنان خود خاطرنشان کرد: آبخیزداری با دو چالش اساسی مواجه است: امکانات و نیروی انسانی کافی اما با ورود آبخیزداری به سازمان منابع طبیعی (که قبلاً سازمان جنگلبانی نامیده می شد) یکی از معاونت های سازمان شد و هم نیروی انسانی و هم ساختار اداری را کاهش داد.

در زمان وقوع سیل به آبخیزداری توجه کنید

این مقام سازمان منابع طبیعی گفت: از سوی دیگر منابع مالی کافی برای مدیریت حوضه وجود ندارد. یعنی هر وقت سیل می آید مسئولان به این نتیجه می رسند که باید حمایت و اعتبار کافی به این بخش اختصاص داده شود و بعد از این مدت همه چیز فراموش می شود.

به این سوال پاسخ می دهد که آیا پیش نویس قانون جامع آبخیزداری می تواند در رفع مشکلات این بخش موثر باشد؟ وی گفت: نمی توانم بگویم این لایحه مشکلات حوزه آبخیز کشور را به طور کامل حل می کند، اما می تواند تا حدودی جواب دهد. زیرا قانون نباید ساختار اداری را تقویت کند یا این نماینده را جدا کند.

ما ارزش اقتصادی آب و خاک را محاسبه نمی کنیم

جزی همچنین گفت: یکی از مشکلات اساسی ما این است که ارزش منابع زیستی مانند آب و خاک را محاسبه نمی کنیم. از آنجایی که ما ارزش اقتصادی این منابع بیولوژیکی را نمی دانیم، هر دولتی که شروع به کار می کند از دولت بزرگتر شروع می کند. و کارهای تاثیرگذارتر زیرا معتقدیم کارهای عمرانی مانند راهسازی و سدسازی دیده می شود اما کارهای مربوط به حفظ منابع زیستی ظاهر عینی ندارد.

پروژه های حفاظت از منابع طبیعی نه سود مالی دارند و نه ظاهر عینی دارند.

به گفته وی، ساخت سدها هزینه زیادی دارد و در نهایت آب به دست آمده را می فروشند، جاده سازی می کنند و عوارض را می گیرند. اما اقدامات انجام شده برای حفظ محیط زیست و منابع طبیعی هیچ سود مالی ندارد. بنابراین هیچ کس حاضر به سرمایه گذاری در این بخش نیست در حالی که می داند حفظ منابع طبیعی منجر به امنیت غذایی، اقتصادی و اجتماعی می شود.

مدیر دفتر حفاظت از آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور در پاسخ به این سوال که آیا بارندگی های اخیر به نفع کشاورزی و آب کشور بوده است، گفت: بارندگی ها برای گیاهان و حتی در مناطقی که می توانستیم داشته باشیم آسیب می زند. جریان آب را کنترل کرد قطعا به تالاب ها کمک می کند و به منابع زیرزمینی نیز کمک می کند. به عنوان مثال توانستیم بخشی از بارندگی را در استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و فارس نجات دهیم.

خسارت سیل امسال بیشتر از سود است

وی خاطرنشان کرد: خسارات ناشی از سیل اخیر بیشتر از منافع آن است. هیچ برنامه ای برای حوزه آبخیز کشور نداریم. به عبارت دیگر، با وجود اینکه تحقیقات در مورد حوضه آبخیز در حال انجام است، طرح جامعی تدوین نشده است. حوزه های آبخیز و پتانسیل های اکوسیستمی در همه حوزه ها مشخص می شوند و همه ارگان ها و سازمان ها باید نقش خود را بدانند.

جزی خاطرنشان کرد: وزارت کشور می تواند در مدیریت جامع حوزه آبخیز کمک زیادی کند. برنامه ریزی و مدیریت استان بر عهده استاندار است و حمایت آنها در تکمیل عملیات آبخیزداری بسیار موثر خواهد بود. همچنین با مشخص شدن برنامه هفتم توسعه برنامه های آبخیزداری در کشورمان و مشخص شدن نقش دستگاه و اهمیت حوزه آبخیزداری، شاهد پیشرفت های زیادی در این زمینه خواهیم بود.

خسارات سیل اخیر ناشی از بی توجهی در مدیریت آبخیزداری است.

این مسئول سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور افزود: بیشتر خسارات سیل اخیر ناشی از بی توجهی در مدیریت آبخیزداری است. به عنوان مثال توسعه باغات یا ساخت و ساز در کنار آبراه ها و حاشیه رودخانه ها ربطی به عملیات آبخیزداری ندارد. اگر حوضه به درستی مدیریت شود، تغییر کاربری داده شود و کارخانه ها و خانه ها در مناطق مناسب قرار گیرند، مطمئناً از همه این آسیب ها جلوگیری می شود.

مدیر اجرایی دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک در پایان گفت: دولت ها باید بپذیرند که حفاظت از آب و خاک و عملیات آبخیزداری یک اقدام حاکمیتی است و نباید آن را مفید تلقی کرد. علاوه بر این منابع آبخیزداری کشور باید از محل اعتبارات دولتی تامین شود.

انتهای پیام