بقای هنرمندانه فلسطین؛ تنها صداست که میماند
فلسطینیها در مواجهه با دشمنیهای بیامان به مقاومت ادامه داده و از راههای فرهنگی مانند شعر، ترانه و تظاهرات، صدایشان را به ابزاری برای حفاظت از هویت ملی و استقلال کشور فلسطین بدل میکنند.
به گزارش شبکه، بسیاری از فلسطینیان در سراسر جهان سلاحی جز صدای خود ندارند و دشمنان فلسطین سعی دارند همین صدا را هم سرکوب کنند؛ که البته در طول تاریخ ناموفق بودهاند.
به گزارش روزنامه گاردین، «مبارزه پایدار مردم فلسطین گواهی است بر روحیه شکستناپذیر آنها در برابر مصائب عظیم». مقاومت فلسطینیها که از دل دههها آوارگی و محرومیت از حقوق انسانی آنها آغاز شده، به یک بیان فرهنگی تبدیل شده است که از اعتراض و تظاهرات ساده فراتر رفته است. این روایت را میتوان در فریادهای نافرمانی فلسطینیها و حامیانشان در سراسر جهان مشاهده کرد، تلاشی در عین استیصال برای حفظ امید و احیای هویت فلسطینی در بحبوحه مناقشات و درگیریهای سیاسی و نظامی.
در قاموس مقاومت فلسطین، یک لغت مانند «انتفاضه» با معانی تاریخی و عاطفی عمیقی همراه است. ریشه این واژه در زبان عربی به معنای «لرزاندن» و «تکاندادن» است و در اصطلاح معنای رهاندن خود از دست ستمگران را میدهد. انتفاضه بیانگر مبارزهای بهمراتب گستردهتر و عمیقتر از ترجمه تحتاللفظی خود است. این کلمه نمادی از شورش در برابر ستم، فریادی برای حقوق مدنی، و تلاشی بیوقفه برای حفظ هویت ملی است. این مفهوم در انتفاضه اول از سال ۱۹۸۷ بهخوبی نمایان شد، جنبشی که عاری از خشونت آشکار بود و با نافرمانی مدنی و اعتراضات مسالمتآمیز پیش رفت؛ بازتابی اثرگذار از جنبشهای مدنی در سراسر جهان.
روایت فلسطینیان عمیقاً در بیانات فرهنگی، از شعر و آهنگها گرفته تا ادبیات و دیگر هنرها، ریشه دوانده است و اینها همگی یک هویت ملی قدرتمند را میسازند. نمونهای از نمود ادبی این روحیه مقاومت را میتوان در اشعار پرمعنای «نزار قبانی» شاعر محبوب سوری در «سهگانه کودکانِ سنگ» مشاهده کرد که به کودکان انتفاضه اول تقدیم شده است؛ کودکانی که با سنگ به مصاف نظامیان رژیم صهیونیستی رفتند. کلمات او نمایانگر ناامیدی و سرکشی نسل جوانتر فلسطینیها است که از امتیازات پیشینیان خود به اسرائیل به امید ایجاد آیندهای بهتر، خسته شدهاند. او از آنها میخواهد به نسلهای قدیم «جنون» را بیاموزند.
به گزارش گاردین، این جریان فرهنگی غنی به جهان عرب محدود نشده، بلکه به اذهان جهانی نفوذ کرده و با برقراری ارتباط با مخاطبان بینالمللی، حمایت گستردهای برای آرمان فلسطینیان فراهم آورده است. ترانههایی مانند «أنا دمی فلسطینی» (خون من فلسطینی است) از «محمد عساف» نمادی از غرور فلسطینیان است و پیروزی آن در برنامه تلویزیون پربیننده «عرب آیدل» همبستگی فرهنگی جهانیان با فلسطین را تایید میکند. این بیانات از هویت و مقاومت مردم فلسطین به میدانهای نبرد یا عرصههای سیاسی محدود نمیشوند، بلکه به زندگی روزمره گسترش یافته، حامیان فلسطین را افزایش داده و در میان فلسطینیانی که در سراسر جهان پراکنده شدهاند، نوعی انسجام پدید میآورد.
اما این نمودهای فرهنگی و هنری در جهان غرب با سوءتفاهمهای فراوانی مواجه شده است، زیرا فلسفه پنهان در آنها به جهان صادر نشده است. نمونه بارزی از این کجفهمیها شعار «از نهر تا بحر، فلسطین آزاد خواهد شد» است که در تجمعات حامیان فلسطین در کشورهای غربی سر داده شد و گویندگان آن به «یهودستیزی» متهم شدهاند. به گزارش گاردین، طرح این اتهامات در حالی صورت میگیرد که مضمون و هدف اصلی شعارهایی از این قبیل برای بسیاری روشن نیست. این شعار در درون خود هدفی یهودستیزانه ندارد، بلکه فریادی است برای آزادی و استقلال مردم فلسطین.
گاردین استدلال میکند که در گفتمان بینالمللی اغلب تاریخچه پیچیده این اصطلاحات نادیده گرفته میشود و آنها به دوگانههایی سادهانگارانه تقلیل داده میشوند. این را میتوان در مواردی مانند طرح صلح پیشنهادی «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق آمریکا مشاهده کرد که در آن به آرمان و خواست دیرینه فلسطینیان، یعنی حق حاکمیت ملی، هیچ اشارهای نشده است. این شکستهای سیاسی واقعیت تلخی را نشان میدهند؛ اینکه حق تعیین سرنوشت خود که ملتهای سراسر جهان از آن بهرهمند بوده و آن را یک حق بدیهی و اولیه میدانند، هنوز از فلسطینیان دریغ شده است.
به گزارش گاردین، آشکار است که انگیزه صدها هزار معترض حامی فلسطین در لندن و واشنگتن، نفرت از یهودیان نیست. اخیراً مطالعهای درباره تجمعات اعتراضی حامیان فلسطین انجام شد و نشان داد که ۹۷ درصد از تظاهرات دانشجویی در آمریکا صلحآمیز بودهاند. پس چرا جنگی تبلیغاتی به راه افتاده که سردمداران آن حامیان فلسطین را به یهودستیزی متهم میکنند؟ چون رژیم صهیونیستی در این جنگ دست به چنان جنایتی زده که دیگر نمیتواند آن را اقدامی برای انتقام عملیات طوفان الاقصی و حمله حماس به مواضع رژیم اشغالگر در هفتم اکتبر بداند.
هر تلاشی از سوی رژیم صهیونیستی برای توجیه این جنگ بهسرعت زیر صدها عکس و فیلم از مرگومیر و قحطی ساکنان غزه مدفون میشود و عامل دیگری که اذهان جهان را بیشازپیش به فلسطین نزدیک میکند، اظهارات جنگطلبانه مقامات همین رژیم است. اسرائیل به سلاح هستهای مسلح بوده و از حمایت نظامی، مالی و دیپلماتیک ایالات متحده برخوردار است و هر روز در غزه به کشتار ادامه میدهد، اما سردمداران این جنگ رسانهای تمام موشکافی و دقت خود را صرف شعارهایی مانند «از نهر تا بحر» کردهاند که در تجمعات حامیان فلسطین مطرح میشود.
به گزارش این روزنامه انگلیسی، با وجود تمام این چالشها، فلسطینیان بیوقفه در جستجوی هویت ملی و تشکیل کشوری مستقل هستند و این را در مقاومت خود به نمایش میگذارند. این مقاومت نهتنها در درگیریهای فیزیکی و نظامی، بلکه در تابآوری فرهنگی عمیقی نمود پیدا میکند که آرمان فلسطینیان را تا امروز زنده نگه داشته است. فلسطینیها و حامیانشان در مواجهه با قدرتهای نظامی و دشواریهای سیاسی به تنها سلاح خود پناه دست میبرند، یعنی صداهایشان. این فریادهای از سر طغیان و خروش، برای حفظ روح و جانمایه فلسطینیان حیاتی هستند؛ زیرا مادامی که دگراندیشی و اعتراض وجود دارد، میتوان به آیندهای امید داشت که در آن فلسطینیان از حقوق مسلم خود بهرهمند شوند.
انتهای پیام