همه چیز درباره خواص چای سبز
چای سبز یک نوشیدنی بدون چربی، کربوهیدرات یا پروتئین است که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند. همچنین بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که عصاره چای سبز می‌تواند باعث ، تنظیم قند خون، پیشگیری از بیماری‌ها، حفظ سلامت پوست و کبد، کاهش سطح چربی خون، تنظیم فشار خون و بهبود سلامت مغز شود. در این مقاله به بررسی خواص چای سبز و نحوه مصرف آن می‌پردازیم.
چای سبز چیست؟
چای سبز گونه‌ای از چای است که فرایند اکسیده شدن معمول را نگذرانده. این چای اصالتا از چین آمده، اما تولید آن به دیگر کشورهای شرق آسیا نیز سرایت کرده است. این چای یکی از مفیدترین و سالم‌ترین نوشیدنی‌هاست که حاوی مواد مغذی بسیار زیادی نیز است.
تاریخچه چای سبز
برگ چای از گیاهی خودرو به نام کاملیا به دست می‌آید و ابتدا از چین و هند به سایر نقاط جهان ارسال شده است. در این دو کشور، انواع چای به ویژه چای سبز خاصیت درمانی و شفابخشی دارد و در روزانه، جایگاه مهمی دارد. آماده سازی و مصرف این چای با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شود. مردمان سرزمین‌های شرق آسیا به دلیل مصرف این نوشیدنی سالم، طول عمر طولانی همراه با سلامتی دارند.
تفاوت چای سبز و چای سیاه
چای سیاه در فرایند تولید، اکسیداسیون و تخمیر را می‌گذراند اما برگ چای سبز بدون تخمیر و اکسیداسیون مستقیم به بازار عرضه می‌شود. به همین دلیل چای سبز ارگانیک‌تر و دارای خواص بیشتری است. چای سبز یک نوشیدنی بدون چربی، کربوهیدرات یا پروتئین است که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی و مصفی خون عمل می‌کند.
انواع چای سبز
- چای سبز چینی
- چای سبز ژاپنی
- سنچا
- گیوکورو
- کابوشچا
- گنفایچا
- هوجیچا
طبع چای سبز
طبع چای سبز، سرد و خشک است؛ به همین دلیل هنگام دم کردن آن از دارچین، زیره، هل، گل محمدی، نبات، نعناع یا عسل استفاده می‌کنند تا طبع متعادلی به دست بیاید. مصرف خرما و کشمش نیز به خنثی کردن سردی آن کمک می‌کند.
ترکیبات چای سبز
موجب باز شدن مجاری تنفسی می‌شود.
گیاه را در برابر آفات حفظ می‌کند و طعم و رنگ چای از آن است.
- پاداکسنده‌ها یا آنتی‌اکسیدان
این مواد سیستم ایمنی بدن را مقاوم می‌کنند.
- مواد سلولزی
- مواد صمغی
- بکتین
نوعی فیبر مفید برای دستگاه گوارش
- فیبر
- مواد معدنی
- آنزیم‌ها
- پلی‌فنون‌ها
مقدار زیاد پلی‌فنون‌ها در چای سبز سبب منقبض شدن دهان یا به اصطلاح گس شدن آن می‌شود. از این رو چینی‌ها و ژاپنی‌ها نوشیدن چای سبز با درصد پلی‌فنون کمتر را ترجیح می‌دهند. پلی‌فنون‌ها در بدن می‌توانند افزون بر ویروس‌ها با سرطان‌های لوزالمعده، روده بزرگ، مثانه، پروستات و سینه نیز مقابله کنند. مقدار زیاد پلی‌فنون‌ها در چای سبز سبب منقبض شدن دهان یا به اصطلاح گس شدن آن می‌شود.
مهم‌ترین خواص چای سبز
چای سبز در سال‌های اخیر به عنوان یک نوشیدنی سالم و مقوی در سراسر جهان مصرف می‌شود و دارای چنین خواص مهمی است:
- به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند
- به کالری‌سوزی کمک می‌کند
- از بدن در برابر سرطان محافظت می‌کند
- سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
- یک نوشیدنی آبرسان است
- خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد
- بوی بد دهان را کاهش می‌دهد
- از دیابت پیشگیری می‌کند
- به کاهش وزن کمک می‌کند
- خطر مرگ و میر را کاهش می‌دهد
- برای سلامت پوست مفید است.
- ممکن است در عملکرد ورزشی و ریکاوری بدن مفید باشد
- باعث بهبود بیماری‌های معده می‌شود
- به کنترل غلظت خون کمک می‌کند
- سلامت ریه را تامین می‌کند
در ادامه به بررسی خواص و فواید چای سبز به طور مفصل می‌پردازیم:
بهبود عملکرد مغز
چای سبز نه تنها می‌تواند عملکرد مغز را در کوتاه مدت بهبود بخشد، بلکه با افزایش سن از مغز در برابر پیری نیز محافظت کند. این چای بیش از این که شما را هوشیار نگه دارد، ممکن است به تقویت عملکرد مغز نیز کمک کند. چای سبز به اندازه قهوه حاوی کافئین نیست، اما به اندازه کافی برای هوشیار و سرزنده نگه داشتن ذهن مفید است. عصاره این چای همچنین می‌تواند اثر فلزات سنگین مانند آهن و مس را کاهش دهد که هر دو می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب برسانند.
کمک به کالری‌سوزی
چای سبز کالری‌سوزی را افزایش می‌دهد. در یک مطالعه که شامل 10 مرد سالم بود، مصرف عصاره چای سبز تعداد کالری سوزانده شده را تا 4 درصد افزایش داد. در مورد دیگری که شامل 12 مرد سالم بود، عصاره چای سبز در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف می‌کردند، اکسیداسیون چربی را 17 درصد افزایش داد.
محافظت در برابر سرطان
تحقیقات زیر ترکیبات چای سبز را با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط کرده است:
سرطان پستان: یک بررسی جامع از مطالعات مشاهده‌ای نشان داد که زنانی که بیشتر چای سبز می‌نوشیدند، تقریباً 20 تا 30 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه، یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان بودند.
سرطان پروستات: در یک مطالعه مشاهده شد مردانی که چای سبز می‌نوشند خطر کمتری برای سرطان پیشرفته پروستات دارند.
سرطان روده بزرگ: تجزیه و تحلیل 29 مطالعه نشان داد کسانی که چای سبز می‌نوشند حدود 42 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
کسانی که چای سبز می‌نوشند حدود 42 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
کاهش خطر بیماری قلبی
چای سبز به پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که این گیاه برخی از عوامل اصلی این بیماری‌ها را بهبود می‌بخشد، که شامل بهبود کلسترول خوب و کلسترول بد می‌شود. چای سبز درمان‌کننده بیماری‌های قلبی نیست اما می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به و انسداد عروق و سکته قلبی کمک شایان توجهی کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
چای سبز به دلیل داشتن چند نوع آنتی‌اکسیدان، سیستم ایمنی بدن را در برابر انواع بیماری‌ها به ویژه سرطان و بیماری‌های قلبی محافظت می‌کند.
نوشیدنی آبرسان
چای سبز حاوی کاتچینی به نام اپی گالوکاتچین-3-گالات (EGCG) است. کاتچین‌ها آنتی اکسیدان‌های طبیعی هستند که به جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کنند. این مواد می‌توانند تشکیل رادیکال های آزاد را در بدن کاهش دهند و از سلول‌ها و مولکول‌ها در برابر آسیب محافظت کنند. این رادیکال‌های آزاد در پیری و بسیاری از انواع بیماری‌ها نقش دارند.
کاهش بوی بد دهان
درست مانند دمنوش نعناع، چای سبز نیز باکتری‌های غیرمفید داخل دهان را از بین برده و مانع بوی بد دهان می‌شود.
پیشگیری از دیابت
یکی دیگر از خواص مهم چای سبز این است که به پیشگیری از دیابت نوع 2 کمک می‌کند. دیابت نوع ۲ شامل افزایش سطح قند خون است که ممکن است به دلیل مقاومت به انسولین یا ناتوانی در تولید انسولین ایجاد شود.
مطالعات نشان می‌دهد که چای سبز ممکن است حساسیت به انسولین را بهبود بخشد و سطح قندخون را کاهش دهد. یک مطالعه بر روی افراد ژاپنی نشان داد که کسانی که بیشتر چای سبز می‌نوشیدند تقریباً 42 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 بودند. چای سبز ممکن است حساسیت به انسولین را بهبود بخشد و سطح قندخون را کاهش دهد.
کمک به کاهش وزن
با توجه به این که چای سبز می‌تواند در کوتاه مدت میزان متابولیسم را افزایش دهد، منطقی است که می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. پلی فنل موجود در چای سبز سطح اکسیداسیون چربی را افزایش داده و موجب سوخت و ساز بیشتر بدن می‌شود. به همین دلیل منبع غذایی مناسبی جهت کاهش وزن است.
کاهش خطر مرگ و میر
در یک مطالعه، محققان 40530 بزرگسال ژاپنی را طی 11 سال مورد مطالعه قرار دادند. کسانی که بیشتر چای سبز می‌نوشیدند (5 فنجان یا بیشتر در روز) به طور قابل توجهی کمتر در معرض خطر مرگ در طول دوره مطالعه بودند.
بهبود سلامت پوست
عصاره چای سبز چه به عنوان مکمل مصرف شود و چه روی پوست استفاده شود، سلامت پوست را بهبود می‌بخشد. چای سبز به عنوان مرطوب‌کننده و برای پاکسازی پوست به صورت ماسک، بخور و یا نوشیدنی استفاده می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌ها چای سبز را به بسیاری از محصولات آرایشی خود اضافه می‌کنند.
- این چای حاوی فولیک اسید، پتاسیم، منیزیم و منگنز است که برای سلامتی پوست و بهبود زخم و هر گونه آسیب پوستی دیگر مانند جوش و آکنه بسیار مفید است.
- همچنین برای برطرف کردن سیاهی دور چشم و جلوگیری از پیری زودرس، می‌توان از چای سبز کیسه‌ای برای قرار دادن بر روی پوست استفاده کرد.
- یک بررسی بزرگ نشان داد که وقتی عصاره چای سبز روی پوست استفاده می‌شود، می‌تواند به درمان و پیشگیری از انواع بیماری‌های پوستی مانند درماتیت، زگیل و سرطان پوست کمک کند.
چگونه چای سبز درست کنیم؟
درست کردن چای در خانه بسیار ساده است:
- برای شروع حدود 1 فنجان (237 میلی لیتر) آب را به جوش بیاورید، آن را از روی حرارت بردارید و بگذارید 2 تا 3 دقیقه خنک شود و سپس آن را در فنجان بریزید.
- یک چای سبز کیسه‌ای اضافه کنید و بگذارید 1 تا 3 دقیقه دم بکشد. اگر به جای آن از چای با برگ‌های شل استفاده می‌کنید، حدود 1 قاشق غذاخوری (2 گرم) را اضافه کنید.
- در نهایت، مقداری آب لیموی تازه را با فشار دادن نیمی از یک لیمو به طور مستقیم در چای خود اضافه کنید. می‌توانید طعم نوشیدنی را با موادی مانند عسل، دارچین، زنجبیل یا نعناع تازه بیشتر کنید. برای دریافت بیشترین فواید سلامتی چای سبز، از افزودن شیر به چای خودداری کنید. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که می‌تواند ارزش آنتی اکسیدانی در برخی چای‌ها را کاهش دهد.
نکته: عصاره چای سبز شکل غلیظ آن است و مواد فعال یک کپسول به اندازه یک فنجان چای سبز متوسط است. مانند چای سبز، عصاره چای سبز منبع عالی آنتی اکسیدان است. عصاره چای سبز به شکل مایع، پودر و کپسول موجود است. عصاره مایع چای سبز را می‌توان در آب رقیق کرد، در حالی که پودر را می‌توان در اسموتی‌ها مخلوط کرد.
چه داروهایی بر چای سبز تأثیر می گذارند؟ برخی داروها ممکن است با چای سبز تداخل داشته باشند مانند:
- آدنوزین (آدنوکارد)
- داروهای محرک (آمفتامین ها، افدرین، نیکوتین، و غیره)
- نادولول (کارگارد)
- داروهای آسم
- داروهای افسردگی یا اختلالات روانی
- داروهایی که انعقاد خون را کند می کنند از جمله:
- آردپارین
- آسپرین
- کلوپیدوگرل
- دیکلوفناک
- دی پیریدامول
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- دالتپارین
- انوکساپارین
- هپارین
- تیکلوپیدین
- وارفارین
- داروهای درمان سرطان
- استروژن و قرص‌های ضد بارداری
- هرگونه آنتی بیوتیک یا دارو برای عفونت‌های قارچی
- دارو برای تشنج
- داروهای بیماری قلبی
چای سبز در لاغری
چای سبز از هزاران سال پیش به عنوان دارویی برای آرامش و تسکین دردها استفاده می‌شود. بیشترین استفاده از این نوشیدنی در کشور چین است، اما در کشورهای دیگر نیز طرفداران خاص خود را دارد. دمنوشی بسیار مفید که می‌تواند از فشار خون و حتی بیماری‌های مانند سرطان نیز پیشگیری کند. مراحل تولید چای سبز با چای سیاه متفاوت است و همین موضوع باعث تفاوت‌هایی در مزایا و خواص آن شده است. فرایند تولید چای سبز به صورتی است که حداکثر مقدار آنتی اکسیدان در آن حفظ می‌شود.
مهم‌ترین مزیتی که برای چای سبز معرفی می‌شود، لاغری و تناسب اندام است. دلیل این امر این است که چای سبز میزان سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد. در این چای میزان زیادی پلی فنل وجود دارد که برای تشدید سطح اکسید شدن چربی و افزایش سوخت و ساز بدن مفید است. به همین دلیل است که مصرف چای لاغری دکتر بیز مخصوصا در کنار ورزش و رژیم غذایی تأثیر زیادی در کاهش وزن دارد. برای خرید این محصول به فروشگاه محصولات دکتر بیز در تهران مراجعه کنید.
پودر چای سبز که به آن ماچا گفته می‌شود، ارزش غذایی بیشتری نسبت به برگ چای سبز دارد. این پودر به دو صورت قوی و ملایم در دسترس است. نوع قوی آن از بوته‌هایی با سن 30 سال به بالا تهیه شده و پودری که از بوته‌های کمتر از 30 سال تهیه شود، ملایم یا اوسوچا گفته می‌شود. ترکیبات موجود در چای سبز بسیار مفید بوده و برای چربی سوزی استفاده می‌شوند.